Kinoteka Republike Srpske /RS/ pridružiće se obilježavanju Dana evropske baštine u Srpskoj specijalnim programom posvećenim najstarijem i najljepšem sačuvanom spomeniku srpske ćirilice – Miroslavljevom jevanđelju. Ovaj pisani spomenik je 2005. godine upisan u Uneskovu listu „Pamćenje svijeta“ i uvršten među 120 najvrednijih pokretnih dobara koje je stvorila ljudska civilizacija.
Program će biti održan u ponedjeljak, 1. oktobra u 20.00 časova, u sali Kulturnog centra u Palama, kada će premijerno biti prikazan igrano-dokumentarni film Boška Savkovića „U početku beše reč“.
Film prati istoriju i sudbinu Miroslavljevog jevanđelja, rukopisa koji po ljepoti nema premca među sačuvanim pravoslavnim jevanđelistarima i koje predstavlja jedinstven spomenik i relikviju srpske, evropske i svjetske kulturne baštine.
Iz Kinoteke Republike Srpske saopšteno je da film osvjetljava jedinstvenu sudbinu ovog rukopisa iz 12. vijeka – od njegovog nastanka u današnjoj Crnoj Gori do upisa u Uneskov registar „Pamćenje svijeta“.
Nastao kao sažeta verzija istoimenog televizijskog serijala, film je sa velikim uspjehom obišao mnoge svjetske festivale, osvojivši brojne nagrade i priznanja.
Film je snimljen 2007. godine u nezavisnoj produkciji NIB Alternative iz Beograda, čiji je vlasnik i direktor Boško Savković, koji će, kao gost Kinoteke Srpske, učestvovati u realizaciji programa i upoznati publiku sa podvižničkim poduhvatom filmske ekipe koja je realizovala ovaj film.
Iako serijal do sada nije javno prikazivan, Savković je izrazio spremnost da publici na Palama premijerno prikaže i posljednju epizodu serije.
Posjetioci će imati nesvakidašnju priliku da vide i fototipsko izdanje Miroslavljevog jevanđelja, koje će biti izloženo u holu Kulturnog centra na Palama, prije i nakon projekcije filma.
Miroslavljevo jevanđelje je jevanđelistar – bogoslužbena knjiga u kojoj su tekstovi raspoređeni prema čitanjima u toku crkvene godine.
Pisano je na pergamentu slovima ustavne ćirilice i ukrašeno sa oko 300 stilizovanih minijatura i inicijala u boji i zlatu.
Najstarija rukopisna knjiga i „spomenik starosrpske pismenosti“ pisana je u posljednjoj četvrtini 12. vijeka, za potrebe zahumskog kneza Miroslava, starijeg brata Stefana Nemanje.
Nije poznato kada i kako je ova sveta knjiga dospjela u manastir Hilandar na Svetoj gori gdje je, kao najvrednija svetinja, čuvana punih sedam vijekova.
Prvi poznati podatak o knjizi potiče iz 1846. godine, kada je ruski naučnik, arhimandrit, kasnije vladika kijevski Porfirije Uspenski, očaran ljepotom rukopisa, istrgnuo jedan list i odnio ga iz Hilandara u Nacionalnu biblioteku u Sankt Peterburgu, gdje se i danas čuva, a u naučnoj javnosti je poznat kao „petrogradski list“.
Dani evropske baštine, kao zajednički program Savjeta Evrope i Evropske komisije, obilježavaju se tokom septembra širom starog kontinenta od 1991. godine različitim manifestacijama.
Cilj manifestacija je da najširu javnost upoznaju o vrijednostima svake vrste nacionalnog nasljeđa, pri čemu je osnovna zamisao ovog projekta međusobno zbližavanje stanovnika Evrope boljim razumijevanjem sopstvenog kulturnog i prirodnog nasljeđa.
Ministarstvo prosvjete i kulture Srpske i Zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa pokrenuli su 2008. godine obilježavanje ovog evropskog događaja radi očuvanja i podizanja svijesti građana, a naročito mladih, o važnosti kulturnog nasljeđa i raznovrsnosti kulturnih izraza.
Dane evropske baštine obilježavaju ustanove kulture i ostali subjekti u kulturi u cijeloj Srpskoj, pa i regionalno.
(www.palelive.com / Srna)