Огласи
Eminentni pozorišni i likovni kritičar i publicista iz Sarajeva Vojislav Vujanović za Novinsku agenciju Republike Srpske SRNU govori o Sarajevu, sarajevskim Srbima, srpskom duhovnom i spomeničkom blagu kroz vijekove .
Srbi su od prvih momenata postojanja na ovim prostorima bili značajni činioci rasta, razvijanja i civilizacijskog zrenja Sarajeva, a ako bismo pokušali napraviti neki krajnji zbir, možda bismo došli do toga da su upravo Srbi bili na prvom mjestu po civilizacijskom doprinosu razvoja ovog grada.
„Sarajevo je u određenom trenutku bilo veliki svjetski grad, grad duha i kulture, a to danas više nije“, kaže za Srnu pozorišni i likovni kritičar i publicista iz Sarajeva Vojislav Vujanović.
On ističe da je civilizacijsko zrenje Srba nastavljeno zahvaljujući aktivnostima znamenitih srpskih prvaka tog doba, što se posebno jasno uočava u 19. vijeku, kada su Srbi naglo ojačali i kada su bili glavni nosioci ekonomskog razvoja, odnosno procvata zanata.
 Đoko Mazalić |
U okviru te zanatske djelatnosti, koju je istraživao Đoko Mazalić, predstavnici srpskog naroda ostvarivali su izuzetne rezultate, a neki su se čak graničili i sa vrhunskim umjetničkim vrijednostima.
„Cijelu seriju imena srpskih stvaraoca imenovao je tada Mazalić, ali pospani duh nas, današnjih savremenika, nije imao sluha da se svemu tome ozbiljnije posveti i da širi obol i veći društveni tretman. Da smo to učinili na vrijeme, danas bismo kao narod bili omiljeni, a ne da nas ignorišu i minimiziraju našu društveno-istorijsku ulogu“, ističe Vujanović.
Prema njegovim riječima, na srpsku indolenciju tog vremena adekvatno su reagovali ne samo Mazalić, nego i Jovan Kršić i drugi, mada su u veoma teškim uslovima dokazivali srpski doprinos razvoju civilizacije u Sarajevu, tako da je šteta što danas Srbi u BiH nemaju kvalitetan pregled uspješnih i znamenitih svojih ljudi tog vremena.
Vujanović kaže da je veoma bitno sjetiti se i srpskih učitelja koji su pokrenuli časopis „Bosanska vila“, kao jedan od prvih publikacija na Balkanu, čiji je cilj, najprije, bio obrazovanje srpskog življa, ali je njegova misija proširena na njegovanje tekovina ne samo srpskog, nego i baštine drugih naroda na Balkanskom poluostrvu.
„Pomenuću samo neke autore koji su svoje radove objavljivali u `Bosanskoj vili`, poput Slovenaca Antona Aškerca i Ivana Cankara, Silvija Strahimira Kranjčevića iz Hrvatske, a naš nobelovac Ivo Andrić je u tom časopisu objavio svoj prvi rad, svoju prvu pjesmu – 1911. godine, kada još nije imao ni 20 godina“, naglašava Vujanović.
On smatra da se Jovan Kršić svojom pojavom na kulturnoj sceni tada stavio na čelo plejade srpskih intelektualaca, pri čemu je nametnuo tako visok nivo stvaralačke energije i kritičke odgovornosti kojom je sa podjednakom snagom mogao suditi i likovnim i književnim djelima, a u nekim trenucima i muzici tog vremena.
„Kršić posebne zasluge ima zbog prevodilačkih aktivnosti sa češkog na srpski jezik, jer je na taj način širio ljubav i prijateljstvo između ova dva naroda“, kaže Vujanović.
On plejadi srpskih znamenitih ljudi dodaje i Jovana Palavestru, srpskog pisca, kritičara i novinara o kome se danas tako malo zna, a koji je umro 6. decembra 1959. godine.
 Vojislav Vujanović |
Pisao je pripovijetke i drame, pozorišnu i književnu kritiku. Prevodio je Pšibiševskog, Flobera, Bodlera, a najpoznatija djela su mu drame „Savesti na vetru“, „Čovek koji se snašao“, „Veliki skandal“, kao i zbirke pripovijedaka „Sivi vidici“ i „Na belom hlebu“, u kojima je opisao prve pogrome nad Srbima, nakon Sarajevskog atentata. Bio je direktni učesnik događaja koji su se odvijali nakon tog sudbonosnog 28. juna 1914. godine.
Riječ je o jednom od glavnih pobornika razvoja pozorišne umjetnosti u Sarajevu, vrsnom putopiscu, pogotovo kada je riječ o njegovoj posjeti Izraelu, kaže Vujanović.
Nastaviće se…
(www.palelive.com / Ognjen Begović / Srna)
