Огласи
ANDRIĆGRAD – U Andrićevom institutu u Andrićgradu danas je promovisan 14. broj „Istorijskih svesaka“, koji donosi pet priloga na 44 stranice.
Prvi prilog pod naslovom „Londonski Tajms o Srbiji 1915.“, u prevodu Maše Miloradović, predstavlja prvi od ukupno tri nastavka, koliko će biti objavljeno u „Istorijskim sveskama“.
„Reč je poglavlju iz 7. toma Tajmsove istorije rata, objavljene 1916. godine, posvećenom potresnoj sudbini Kraljevine Srbije, a čiji sadržaj ispunjavaju opisi stanja krajem 1914. godine, epidemije tifusa, velikom povlačenju u Solun i brojnim drugim događajima iz 1915. godine“, rečeno je na današnjoj promociji u Andrićevom institutu.
U redovnoj rubrici „Dokumenta“, istoričari Miroslav Perišić i Aleksandar Marković objavili su nekoliko značajnih dokumenata o temi „Ratne izbjeglice“.
Prvi od dokumenata je „Zakon o pomoći nevoljnima u ratu“, koji je donijela Narodna skupština Kraljevine Srbije 10. decembra 1914. godine.
Među dokumentima objavljenim u fenruarskom broju „Istorijskih svesaka“, posebnu pažnju zavređuje Izveštaj ministra unutrašnjih djela LJubomira Jovanovića upućenog predsjedniku vlade Nikoli Pašiću o izbjeglom stanovništvu sa područja gdje su vođene borbe u jesen 1914. godine.
„Iz Beograda je izbeglo gotovo celokupno stanovništvo oko 85.000 ljudi; iz okruga beogradskog sklonilo se 80.000 ljudi; u okrugu podrinjskom koji je brojao oko 252.000 stanovnika svo stanovništvo je napustilo svoja ognjišta; iz okruga valjevskog izbeglo je 107.000 stanovnika; iz okruga užičkog izbeglo je 75.000 stanovnika; iz okruga rudničkog izbeglo je 44.000 stanovnika.
Od izbeglog stanovništva nešto se vratilo svojim domovima i to najviše do 315.000 stanovnika. Ostali su još po zbegovima. Stanovništvo koje se vratilo kućama našlo ih je delimično popaljene, delimično porušene i opustošene…“, riječi su ministra unutrašnjih djela kojima je decembra 1914. opisao dramatično stanje u Srbiji.
U februarskom broju „Istorijskih svesaka“ istoričar Goran Miloradović u dva svoja priloga bavi se srpskom propagandom u Rusiji 1916. godine i prvim neuspjelim pokušajem stvaranja jugoslovenske vojske u Rusiji 1916. godine.
„Sadržajno, posebno vredan pažnje je do sada nepoznat izveštaj Aleksandra Belića i Stanoja Stanojevića objavljen u okviru priloga o srpskoj propagandi u Rusiji 1916. godine“, naglašeno je na današnjoj promociji u Andrićevom institutu.
Jedna od tema ovog broja je i zaboravljena legenda, veliki prijatelj Srbije – doktor Edvard Rajan, koji je, u najtežim danima za srpski narod 1914. godine, došao u ratom razorenu zemlju i pomagao ranjenim i bolesnim.
O doktoru Edvardu Rajanu, pripadniku dobrovoljne američke medicinske misije u Srbiji, tekst je napisao Branko Bogdanović.
Na promociji je istaknuto da je Edvard Rajan ličnost koja je ostavila poseban trag u životu okupiranog Beograda u vrijeme Prvog svjetskog rata, jer je on ostao u tom gradu i preuzeo zaštitu nad vojnom i opštom državnom bolnicom poslije odluke srpske Vrhovne komande da srpska vojska napusti Beograd.
