Огласи
SOKOLAC – Manastir u Knežini nedaleko od Sokoca jedan je od najstarijih pravoslavnih hramova u ovom kraju i jedan od novijih manastira gdje i sveštenstvo i vjernici već dugo očekuju da bude izgrađen parohijski dom u planinskom stilu, sa konakom.
Manastirska crkva je posvećena Svetim ravnoapostolnim caru Konstantinu i carici Jeleni.
Prema narodnom predanju, o čemu svjedoči i ploča na ulazu u crkvu, prvobitni hram je bio zadužbina Mrnjavčevića, zavjetna crkva Andrijaša, brata Marka Kraljevića, izgrađena 1371. godine nakon Maričke bitke.
Jeromonah Vladimir Đuričić je od decembra 2015. nastojatelj ovog hrama, za koji kaže da je mjesto okupljanja vjernika i duhovni centar uprkos tome što mladi sa ovog područja sve češće odlaze u gradove, a okolna sela se lagano prazne i stare.
On je prilikom Srnine posjete hramu istakao da je i ova pravoslavna svetinja dijelila sudbinu i muku srpskog naroda u ovom kraju, u ratnim dešavanjima bivala pustošena i u miru obnavljana više puta, te bila i ostala duhovno središte i nadahnuće pravoslavnim vjernicima u molbama i nadanjima.
„Knežina kao parohija bila je na rubu eparhije i vrlo često su se sveštenici smjenjivali i nikako se nije mogao stvoriti dobar kontinuitet i saradnja u kojoj sveštenik treba da upozna narod u dušu i narod njega kako bi zajedno činili jačom živu crkvu Hristovu“, kaže nastojatelj manastira.
NJega raduje da se, uprkos odlasku stanovništva iz sela Knežinske parohije, veliki broj vraća na porodična imanja i posjećuje manastir za hramovnu slavu cara Konstatina i carice Jelene 3. juna i za manastirski sabor, koji se od 2015. održava u drugu nedjelju po Pantelejmonu 9. avgusta.
Jeromonah ističe da je hram mjesto okupljanja vjernika iz 18 susjednih sela, a posebno iz onih u kojima se zadržalo mlađe stanovništvo kao što su Vrapci i Kruševci, te da po nekoliko puta godišnje drži službu u rubnim selima Ajdinovići, Krajišići i Kruševci i u crkvi u Olovu.
On je podsjetio da je NJegovo visokopreosveštenstvo mitropolit dabrobosanski Hrizostom, nakon septembarske Svete arhijerejske liturgije u ovom hramu, poželio – „da se sveta obitelj manastira u Knežini malo više razvije, umnoži bratstvo i zaista doživi ono što je neko zamislio prije, da ovdje na Romaniji imamo prekrasan manastir koji mnogo govori i mnogo poručuje“.
Nastojatelj manastira ističe da je ideju o izgradnji parohijskog doma u Knežini pokrenuo Crkveni odbor 1975. godine i da taj objekat nije izgrađen ni do danas, iako je prije nekoliko godina urađen projekat u kome bi se vjernici okupljali i sa svojim sveštenicima obilježavali značajne datume.
On je podsjetio da je mitropolit Hrizostom, još dok je bio episkop zvorničko-tuzlanski, predložio da se u Knežini napravi parohijski dom u planinskom stilu sa konakom, što očekuje sveštenstvo i vjernici Mitropolije dabrobosanske.
HRAM SVJEDOČI O STRADANJIMA I OBNOVAMA SRPSKOG BIĆA
Hram od 16. maja ove godine pripada Mitropoliji dabrobosanskoj, odlukom Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve. Do tada je pripadao Eparhiji zvorničko-tuzlanskoj.
Episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije proglasio je 13. avgusta 1989. crkvu u Knežini Manastirom Presvete Bogorodice i metohom manastira Hilandar. U Manastiru Presvete Bogorodice trajno se čuva kopija čudotvorne ikone Presvete Bogorodice Trojeručice Hilandarske.
Istog dana u prisustvu velikog broja vjernika iz svih krajeva bivše Jugoslavije, obilježeno je 600 godina od Kosovske bitke.
Jeromonah Vladimir rekao je da se o životu hrama u Knežini mnogo podataka nalazi u ljetopisu koji je početkom sedamdesetih godina prošlog vijeka počeo da vodi sveštenik Slobodan Jovanović, navodeći i usmena predanja iz ranijeg perioda, te sve bitne podatke o životu naroda, a ostali sveštenici su nastavili zapisivati kratko do 2003. godine.
LJetopis navodi da je „crkva u Knežini sagrađena 1926. godine od borovog drveta i dotle je pripadala Parohiji hanpjesačkoj“.
„Kum pri osveštanju hrama te godine bio je Pero Vuković iz Babina kod Knežine, a Nešo Jovanović, zemljoradnik iz Knežine, darivao je crkvi zvono“, zabilježeno je u ljetopisu.
Jovanović je zapisao da se mještani sjećaju priče o svešteniku Rusu Šemroji, koji je službovao do Drugog svjetskog rata u knežinskoj crkvi.
U tom ratu, prema istom izvoru, ustaše su strijeljale tadašnjeg sveštenika Janka Savića, hram opustošile i zapalile parohijski dom, ali ne i crkvu, jer su se muslimani iz ovog kraja pribojavali da će Srbi za odmazdu srušiti džamiju Selimiju, jednu do najstarijih u BiH, koja se nalazi u blizini crkve.
„Godine 1962. Crkveni odbor Parohije knežinske donosi odluku da sruši staru oronulu crkvu. Novu crkvu je gradio Neđo Maksimović od Srebrenice, a sagrađena je od sige i pokrivena limom. Bila je gotova za godinu dana i osveštana na Svetog cara Konstantina i caricu Jelenu 1963. godine“, navodi se u ljetopisu.
Crkvu je osveštao, zapisano je u tom dokumentu, NJegovo preosveštenstvo episkop zvorničko-tuzlanski Longin, a kum pri osveštanju bio je Relja Vasiljević, zemljoradnik iz Gornjeg Drecelja kod Olova.
Jeromonah je podsjetio da je u ovom manastiru od avgusta 2014. prvi monah bio iguman Nikolaj Gojković iz Eparhije kruševačke, ali se nije dugo zadržao.
U poratnom vremenu, prema crkvenim knjigama, ovaj hram su opsluživali sveštenici Ratko Gospić /1945-1953/, Vladimir Lazarević /1953-1956/, protojerej Božidar LJumović /1956-1958/, Tomislav Despotović /1958-1966/, pisac ovog ljetopisa jerej Slobodan Jovanović /1966-1971/, Slavoljub Vukotić /1971-1986. i 1992-1997/ i drugi u kraćem periodu.
Crkva danas ima dvije kupole i zvonik sa tri zvona, obnavljana je 1985. i 2012, a porohijska kuća sagrađena je 2000. godine.
U porti ovog manastira podignuti su spomenici jedanaestorici mladih ljudi iz Knežine i okoline postradalih „od austrougarske dušmanske ruke“ 1914. godine, članovima porodica Krstajić ubijenim u ustaškom pokolju u Starom Brodu na Drini 1942. godine, a tu su sahranjeni Uglješa Jeftić, koji je darovao zemlju za podizanje crkve, i sveštenik Slavoljub Vukotić.
(www.palelive.com / Srna)
