Огласи
VIŠEGRAD – Jedinstveni adresar na 987 strana, koji je vlasništvo Darka Maljukana, gazde Višegradske kafane „Anika“, pruža uvid u život i društvene prilike koje su vladale u Višegradu i još nekim podrinjskim opštinama u trećoj deceniji prošlog vijeka.
Višegrad je 1927. godine imao 2.039 stanovnika, po jednu pravoslavnu crkvu i jevrejsku sinagogu, te tri džamije, zapisano je u „Adresaru Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca“, koji je te godine izdala „Naklada Jugoslovensko Rudolf Mose a.d. Beograd“.
U ovom adresaru, na srpskom i njemačkom jeziku, po abecedi su poredane sve opštine i mjesta u Kraljevini sa popisom svih vrsta privredne djelatnosti i njihovih vlasnika.
Tu su imena „marvenih ljekara“, abadžija, berbera, bravara, časovničara, dimnjačara, geometara, kovača…
Fotografsku radnju u Višegradu imao je Joso Ugoči, kolačarsku Hašim Ramadan, nožar je bio Ibrahim Tvrtković, jedan od obućara bješe Gavrilo Andrić, opančar Jevrem Đurović, a sedlarskim zanatom bavili su se Vlajko Bogićević i Danilo Božović.
Među pet višegradskih mesara ističe se ime Jakova Romana, poznatog po tome što je sahranio Lotiku, koja je postala poznati lik iz romana Ive Andrića „Na Drini ćuprija“.
Te godine, u kojoj je Adresar objavljen, u Višegradu su postojali hoteli „Višegrad“, „Sigman“ i „Sloboda“.
U Adresaru je zabilježeno da se u gradiću na Drini hljeb pekao u deset pekara, pijančilo se u dvadesetak kafana, a građani su imali i svog časovničara Salamona Eskenazija i dimnjačara Adolfa Volskog.
Bolesti stoke liječio je „marveni ljekar“ David Klinger, a vlasnik apoteke bio je Vjekoslav Koza.
Zanimljivo je da su na ovako mali broj gradskog stanovništva, ne računajući sela, u gradu poslovale četiri banke – i to Banka Gajret, Zemaljska banka, Srpska kreditna banka i Srpske prometna banka.
Pecare rakije, kazane i ostalu opremu imali su gazde Vaso Milentijević i Pavle Branisavljević, takođe kasnije lik iz Andrićevog romana.
U ovom vrijednom adresaru piše da je višegradsko selo Veletovo brojalo 1.500 stanovnika, ali se pretpostavlja da se pod ovim pojmom podrazumijevaju i sela Bosanska Jagodina, Crnčići, Bijela i neka druga kojih nema u popisu u Adresaru.
Gostionice u njemu su držali Dragomir Božović, Mića Đurović, Milorad Jovičić, Milorad i Petar Kepić.
Krojač je bio Milovan Šimšić, prodavnicu mješovite robe je posjedovao Meho Omerović, vlasnici mlinova su bili Julka Arsić, Milija Baranac, Dragoljub, Marinko, Miloje, Rade i Risto Tasić, jedan od najboljih zidara Vaso Andrić i tesara Vukadin Baranac.
Na stranicama Adresara je zapisano da je Foča tada imala 4.432, Goražde 1.882, Novo Rudo 2.000, Čajniče 1.656, Rogatica 3.378, Kalinovik 420 i najmanje Han Pijesak – samo 100 stanovnika.
U Foči je radila tkaonica ćilima, knjigovezac je bio Halid Mulabić, a proizvođač šećerne robe bio je DŽemal Tafo. Zlato se kupovalo u tri zlatare. Grad je imao nižu gimnaziju, medresu, bolnicu i crkvu.
Rogatica je, piše u Adresaru, imala majdan uglja u Kukavicama, a od za danas neobičnih zanimanja pominju se bačvari, baštovani i bojadžije. Zanatom kaldrmdžije bavio se izvjesni Bećir Tantula, a samardžije, pravljenjem samara za konje, Blagoje Krstanović. Pominje se i užar Aleksa Pajuković.
Čajniče, veoma malo mjesto i u to vrijeme, bilo je poznato po 20 gostionica i 40 prodavnica mješovite robe.
Na početku Adresara upisan je Kraljevski dom na čelu sa NJegovim veličanstvom kraljom Aleksandrom Prvim, kraljicom Marijom, prestolonasljednikom Petrom, pa knjeginjama Jelenom i Olgom, knezovima Arsenijem i Pavlom, kao i princom Aleksandrom.
Nakon kraljevske porodice, Adresar sadrži i Ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, pisan na srpskom i njemačkom jeziku.
(www.palelive.com / Srna)
