Огласи
DOBOJ – Srbi su prvi slovenski narod koji se najranije pominje u pisanim izvorima, izjavio je arheolog i istoričar Marko Aleksić iz Beograda, koji je u Doboju održao predavanje o temi „Srpske zemlje prije Nemanjića“.
„Prostor Doboja, teritorije Republike Srpske, kao i cijele BiH pripada najranijim posvedočenim oblastima srpskog naroda. Na primjer pojam Bosne pominje se u okviru srpskih država sredinom desetog veka, u državi srpskog kneza Časlava Klonimirovića oko 950. godine“, rekao je sinoć novinarima Aleksić, koji je i autor knjige „Srpske zemlje pre Nemanjića“, gdje opisuje epohu srpskog ranog srednjeg vijeka, perioda od 7. do 10. vijeka.
Prema njegovim riječima, tadašnja Bosna, koja je obuhvatala oblast sadašnjeg sarajevskog, visočkog i zeničkog polja bila je samo administrativna oblast u okviru srpskih zemalja, koja čak nije bila ni granična jer se pominju i druge srpske župe dalje na zapadu.
Aleksić je istakao da se o Srbima iz te najranije srednjovjekovne epohe raspolaže rijetkim podacima, ali su ti podaci fenomenalni u poređenju sa drugim slovenskim narodima.
„Jedini detaljniji opis doseljavanja jednog slovenskog plemena, odnosno naroda na određenu teritoriju jeste upravo opis doseljavanja Srba. Najranija svedočanstva o prisustvu hrišćanstva među Slovenima uopšte su među Srbima. Sve su to čudesni podaci o kojima naša nauka do sada nije znala u tolikoj meri“, naglasio je Aleksić.
On je naveo da se, između ostalog, prema dosadašnjem učenju smatralo da su Srbi primili hrišćanstvo 863. godine u vrijeme Ćirila i Metodija, međutim pisana i arheološka istraživanja ukazuju da se to desilo najmanje stotinjak godina ranije.
Aleksić je ukazao na pisane zapise vizantijskog cara Konstantina 7. Porfirogenita o seobi, kretanju i dolasku Srba na ove prostore koje, kako je naveo, potvrđuju i zapadni izvori, odnosno u analima franačkog kraljevstva zabilježen je opis ustanka pokorenog slovenskog kneza LJudevita na nekadašnjem antičkom geografskom prostoru provincije Donje Panonije koji je, prema zapisu, 822. godine pobjegao kod Srba koji drže veliki dio tadašnjeg prostora Dalmacije.
Aleksić je predočio i pismo pape Jovana Sedmog srpskom knezu Mutimiru iz 873. godine kojeg upućuje da svoju crkvenu organizaciju podredi Panonskoj episkopiji na čijem čelu je u to vrijeme bio sveti Metodije.
Osim pisanih izvora, Aleksić je ukazao i na arheološke nalaze koji uspijevaju nadomjestiti nepoznate istorijske detalje i omogućavaju rekonstrukciju nekadašnjeg života i civilizacijskih dostignuća srpskog naroda. On je ukazao na kasnoantičke lokalitete Batković, Rača i Dvorovi na širem području Bijeljine, Mušići kod Višegrada, Makljenovac kod Doboja, Čobe kod Maglaja.
Prema njegovim riječima, Srbi su u ono vrijeme imali snagu zajednice da održe identitet, a kao prilog tome navodi franački podatak iz 822. godine da Srbi imaju gradove i knezove, odnosno imaju upravna sjedišta sa političkom strukturom zajednice i kontinuitet dinastije.
Među arheološkim nalazima izdvaja se utvrđenje u Mogorjelu u dolini rijeke Neretve u Hercegovini, za koje kaže da datira iz ranijeg perioda, a u kojoj su nađeni predmeti slovenske keramike i franačakog oružja u slovenskoj upotrebi.
Aleksić je rekao da se na lokalitetu Breze u sarajevskom polju nalazi zgrada upravne namjene, odnosno vladarska palata, za koju se prvobitno mislilo da je ranovizantijska crkva, a u kojoj su pronađene germanske rune i čiji kameni ukrasi i skulpture potiču iz 8. vijeka i ukazuju na političku vlast koju su u to vrijeme na ovom području imali Srbi.
On je istakao da tu pretpostavku potkrepljuje i okolnost da je svega stotinjak metara od tog objekta pronađena monumentalna građevina crkve Sveti Srđ, koja se, nažalost, istraživala samo jedno ljeto 1920. godine, a koja nedostaje jednom vladarskom kompleksu. Isto tako u obližnjem selu Dabravina iskopana je crkva sa ukrasima iz druge polovine 8. vijeka.
Aleksić je ukazao i na lokalitet Bilmište na području Zenice gdje su se nalazili ostaci crkve koji su, nažalost, uništeni.
Aleksić je kao izuzetnim nalaz iz 8. vijeka naveo i krstionicu kneza Višeslava koja je otkrivena javnosti 1856. u Veneciji, a koja isto svjedoči o visokom kulturnom dometu Srba tog vremena, i za koju kaže da je u svojoj knjizi dokazao da je, suprotno dosadašnjim tvrdnjama, treba vezati za srpskog kneza Višeslava koji je vladao oko 780. godine.
Aleksić je ukazao na manipulacije sa kulturno-istorijskim nasljeđem koje se u okolnostima rastućeg globalizma svode samo na lokalne okvire, rizikujući pri tom da budu izloženi kritici naučne javnosti.
(www.palelive.com / Srna)
