Aprilska „Filmoteka“ u znak sjećanja na Dragana Nikolića

Aprilska „Filmoteka“, koju Kinoteka Republike Srpske organizuje od 19. do 21. ovog mjeseca na Palama, biće održana u znak sjećanja na nedavno preminulog velikana srpskog i jugoslovenskog glumišta Dragana Nikolića.

U okviru trodnevne „Filmoteke“ biće prikazani filmovi „Kad budem mrtav i beo“ (1967), „Nacionalna klasa do 785 ccm“ (1979) i „Banović Strahinja“ (1981), u kojima je Nikolić ostvario briljantne glumačke kreacije i za sva vremena se zlatnim slovima upisao u istoriju srpske i jugoslovenske kinematografije. Program će biti održan u Art galeriji „G 3“. Projekcije počinju u 20:00 časova, a ulaz za publiku je slobodan.

U utorak, 19. aprila biće prikazan film „Kad budem mrtav i beo“ Živojina Pavlovića, po mnogima jedan od najboljih jugoslovenskih filmova svih vremena, za koji je scenario napisao Gordan Mihić. U svojoj prvoj velikoj filmskoj ulozi Nikolić je zablistao kao Džimi Barka, sezonski radnik labilnog morala koji gine a da nije našao svoje mjesto u društvu, a natpis sa špice ovog filma „I kad budem mrtav i beo, ja bih ipak hteo da kakva-takva svetiljka budem“ postaće životni imperativ velikog glumca.

Film je nagrađen Velikom zlatnom arenom u Puli 1968. godine, Prvom nagradom za najbolji film na festivalu u Karlovim Varima iste godine, a osvojio je i Prvu nagradu na Panorami evropskog filma u Atini, povodom 100 godina evropskog filma 1995. godine. Za ulogu Džimija Barke (zajedno sa onom iz filma „Tri sata za ljubav“, 1968., Fadila Hadžića) Nikolić je nagrađen diplomom Festivala u Puli 1968. godine. Osim Nikolića, u filmu igraju Ružica Sokić, Neda Spasojević, Dara Čalenić, Severin Franić i drugi.

Sljedeće večeri, u srijedu 20. aprila na programu je kultni film „Nacionalna klasa“ scenariste i režiisera Gorana Markovića, sa Nikolićem u ulozi strastvenog vozača relija, legendarnog Flojda, koji pokušava da se iz „nacionalne klase“ („fiće“), prebaci u kategoriju višeg ranga i boljih automobila. Osim Nikolića, u filmu igraju Bogdan Diklić, Gorica Popović, Aleksandar Berček, Rade Marković, Olivera Marković, Bora Todorović, Voja Brajović i drugi.

Za ulogu Flojda Nikoliću je dodijeljena nagrada „Car Konstantin“ na Filmskim susretima u Nišu 1979. godine. Ovaj film će po mnogo čemu ostati zabilježen kao kultni film jugoslovenske i srpske kinematografije – od priče o odrstanju jedne generacije, izvanredne glume do i danas popularne i prepoznatljive muzike, koju je komponovao Zoran Simjanović, jedan od najpoznatijih kompozitora filmske muzike srpskog i jugoslovenskog filma.

U četvrtak, 21. aprila biće prikazan jugoslovensko-zapadnonjemački koprodukcijski film Vatroslava Mimice „Banović Strahinja“ (1981), za koji je senario, prema motivima istoimene srpske narodne pjesme, napisao Aleksandar Saša Petrović. Naslovnu ulogu igra poznati italijanski glumac Franko Nero, dok Nikolić igra surovog osmanlijskog odmetnika Aliju. Za maestralno odigran lik Vlah-Alije, Nikolić je osvojio Veliku zlatnu arenu u Puli, 1981. godine, a mnogi kritičari ocjenjuju da mu je to ujedno i najbolja filmska uloga u karijeri. Uz Nera i Nikolića, zapažene uloge ostvarili su Rade Šerbedžija, kao Abdulah, i Sanja Vejnović, kao Anđa.

Dragan Nikolić rođen je 20.08.1943. godine u Beogradu. Preminuo je 11. marta ove godine, a sahranjen je 14. marta u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Svojevremeno najmlađi student (17 godina) Akademije za pozorište, film, radio i televiziju, Nikolić će nakon završetka studija karijeru izgraditi i kao pozorišni, filmski i televizijski glumac. Svojom jedinstvenom glumačkom igrom, prividno bez napora, sa velikom sugestivnošću i neponovljivim duhovnim šarmom udahnuo je život kultnim antiherojima, među kojima su Džimi Barka, Flojd, neodoljivo simpatični Prle, šarmer Popaj, divlji Vlah-Alija, gradski vitez Urke i brojni drugi.

Iza njega je ostalo više od stotinu filmskih i televizijskih uloga, od kojih se mnoge svrstavaju u antologijska ostvarenja. Debitovao je 1964. u filmu „Pravo stanje stvari“, a prvu glavnu ulogu, lik Džimija Barke koji je odredio njegovu karijeru, odigrao je u kultnom filmu Živojina Pavlovića „Kad budem mrtav i beo“. Tu su i likovi u filmovima „Tri sata za ljubav“, „Homo homini“, „Život je lep“, „Horoskop“, „Bube u glavi“, „Uloga moje porodice u svetskoj revoluciji“, „Mlad i zdrav kao ruža“, „Bez reči“, „Nacionalna klasa“, „Ko to tamo peva“, „Banović Strahinja“, „Sezona mira u Parizu“, „Nešto između“, „Balkan ekspres“, „Obećana zemlja“, „Poslednji krug u Monci“, „Original falsifikata“, „Bure baruta“…, kao i saradnja sa najznačajnijim rediteljima – od Vlatka Gilića, Fadila Hadžića, Bahrudina Bate Čengića, Miloša Miše Radivojevića, Bore Draškovića, pa do Gorana Markovića, Vatroslava Mimice, Veljka Bulajića, Lordana Zafranovića, Gorana Paskaljevića, Slobodana Šijana, Emira Kusturice, Srđana Karanovića, Dragana Kresoje, Zdravka Šotre…
Nikolića smo gledali u najboljoj produkciji srpske televizije – u zabavnim emisijama „Maksimetar“ i „Obraz uz obraz“, koji je snimio sa životnom saputnicom, poznatom glumicom Milenom Dravić, te u serijalima „Otpisani“, „Povratak otpisanih“, „Balkan ekspres“, „Priče iz bečke šume“, „Porodično blago“, „Kuća sreće“, „Mješoviti brak“, „Ranjeni orao“, „Jagodići“… Poslednju ulogu odigrao je u filmu i TV seriji „Montevideo, vidimo se“.

Pozorišna karijera Dragana Nikolića vezuje se za matičnu kuću „Atelje 212“ i Beogradsko dramsko pozorište, u kojima je angažovan od 1969. godine, a igrao je i u Zvezdara teataru. U sezoni 1982/ 1983. bio je angažovan u pariskom „Teatru de la Vil“.

Za glumačka ostvarenja, pored dvije nagrade „Car Konstantin“, Zlatne arene u Puli, Oktobarske nagrade grada Beograda, dobio je i nagradu za životno delo „Pavle Vuisić“ i Zlatni pečat Jugoslovenske kinoteke.

Za Kinoteku Republike Srpske:
Jadranka Pandurević, urednik programa

(www.palelive.com)