Plato Romanije odavno je poznat kao veće stanište jestivih gljiva. Već dugo vremena na našim prostorima ljudi se bave prikupljanjem ovih dragocjenih šumskih stanara. Vrganj, reduša, lisičarka, bukovača i smrčak samo su neke od jestivih vrsta koje se mogu pronaći u šumama i livadama našeg kraja.
Za gljive je poznato da su prirodni antibiotik što govori da su veoma zdrave za ishranu, a svoje mjesto našle su i u mnogim svjetskim kuhinjama. Međutim, zbog velike potražnje zemalja Evrope za gljivom kojom je bogat plato Romanije, na našim podnevljima sve je zastupljeniji otkup i prodaja gljive u čemu je lokalno stanovništvo vidjelo dobar i siguran vid zarade.
Ako je mjeriti po cijenama gljive na evropskom tržištu onda se može reći da na Romaniji rastu najkvalitetnije vrste gljiva. Smrčak koji je česti stanar naših šuma jedna je od cjenjenijih gljiva i ima veoma visoku cijenu u zemljama Zapadne Evrope. Samo u ovoj sezoni na području opštine Sokolac otkupljena je jedna tona sušenog smrčka.
Po riječima Nenada Orašanina iz Žljebova koji se već duže vrijeme bavi otkupom bilja, ljekobilja i šumskih plodova, kilogram sušenog smrčka u sezoni beračima je plaćao 390KM.
– Ove godine na našim podnevljima gljiva je rodila kao nikad do sada. Smrčak je dosegao visoku cijenu zbog toga što je dobro rodio jedino u našim krajevima. Sada je trenutno sezona lisičarki i proljetnjeg vrganja, a zbog pogodnog vremena ima ih u velikim količinama. Cijena otkupa zavisi od otkupljivača, mi otkupljujemo sirove lisičarke za 3KM, suva lisičarka je od 44KM do 50KM, a suvi vrganj u zavisnosti od kvaliteta plaća se do 70 konvertibilnih maraka, rekao je Orašanin.
Nenad takođe otkupljuje i bilje i ljekobilje, za koje je ove godine takođe bilo veliko interesovanje.
– Zainteresovanost berača bilo je veoma zadovoljavajuće, vjerovatno zbog cijena. Za kilogram sušene ljubičice plaćalo se u otkupu 60 KM. Sada slijedi otkup čemerike-mrazovca, odnosno sjemena čija će otkupna cijena po kilogramu biti 15 KM, a možda i više. Takođe kada bude sezona otkupljivaćemo i šipurak, plod gloga i kleku- bobu, dodao je Orašanin.
Po Nenadovim riječima otkup kao i prikupljanje gljiva može da obezbjedi pristojnu zaradu. On u vrijeme sezone gljiva i sam u okolnim šumama bere ove šumske stanovnike, za koje kaže kada ih pronađeš jednom da ih više ne možeš prestati brati, jer kod većine berača ovaj hobi pređe u veliku strast.
I na kraju savjeti za sve one koji misle da je branje gljiva lako. Iz iskustva mi je poznato da je to zahtjevan posao. Na prvom mjestu mora se dobro poznavati teren, kao i raspoznavanje gljiva -pošto postoji veliki broj otrovnih gljiva koje su skoro pa odlična kopija jestivim. Takođe je potrebno imati dobru kondiciju, jer je ponekad potrebno prevaliti i više od deset kilometara šumskog terena da bi naišli na mjesto gdje pečurka uspjeva, a za sve to potrebno je mnogo vremena pa se desi da se u šumi provede i više od šest sati.
(www.palelive.com / www.opstinasokolac.net)