Četnici na pragu Sarajeva 1943. godine

Četnici u njemačkom kamionu zaplijenjenom prilikom oslobođenja Višegrada, 5. oktobra 1941. Foto: Miloslav Samardžić/Album Đenerala Draže

Autor brojnih knjiga o četničkom pokretu Miloslav Samardžić i portal Telegraf.rs su u seriji članaka o četnicima i njihovoj borbi za oslobođenje otkrili pravu istinu o borbi u Drugom svjetskom ratu na ovim prostorima.

Sprovedene su dva zanimljiva konkursa u kojima se tražila fotografija Josipa Broza Tita sa narodom u periodu do 1944. godine, na koji se naravno niko nije odazvao, kao i da se navede makar jedno gradsko naselje koje su partizani oslobodili od Nijemaca prije nego što je Staljinova vojska prešla Dunav, 4/5. septembra 1944. godine, što takođe nikome nije uspjelo. U toku je konkurs „da li su, kada, i gde, partizani uopšte napadali Nemce“, na koji se autor prijavio, jer na poručju opštine Pale postoje dokazi o djelovanju partizanskih odreda.

U septembru 1943. godine četničke jedinice su krenule u ofanzivu prema Sarajevu. Akcija je imala dosta uspjeha pa su sa zapadne strane Drine oslobođeni Zvornik (17. septembar 1943), Rudo (18. septembar 1943), Višegrad (5. oktobar 1943), Rogatica (14. oktobar 1943), Renovica (14. oktobar 1943).

Velike borbe su se vodinle na Limu i Prači. Četnici su porazili njemačko-hrvatsko-muslimanski front na liniji Jabuka – Mesići – Rogatica i u oktobru 1943. godine prišli Sarajevu u kojem tada nije bilo komunista. U njemačkim dokumentima koji govore o četničkoj ofanzivi spominje se i odbrambena linija Pale, Mokro, Sokolac. Kada je kod Renovice poražen hrvatski bataljon domobrani su umarširali u Pale iz Sarajeva, a izdato je i naređenje da se streljaju Hrvati koji se povlače.“

Nijemci su tada doveli pojačanja – jedan puk čak iz Albanije – ali je 18.500 četnika uspješno nastavilo prodor prema Sarajevu. Sarajevo je opkoljeno i Nijemci su očekivali, kako piše u dokumentima, „četnički ustanak“ u gradu. Izdata je naredba da se objese četnički taoci u Sarajevu.

DOKUMENTI KOJI GOVORE U PRILOG ČETNIČKOJ OFANZIVI NA SARAJEVO:

* Jedna od stranica ratnog dnevnika 369. divizije za 5. oktobar 1943. godine. ”09,40: 3. bataljon 370. grenadirskog puka javlja preko radija: Od 4:00 jak napad pomagan teškim oružjem. Napad se pojačao od 7:00 sati. Sjeveroistok Višegrada četnici uzeli. Molim pomoćnu vojsku iz Rogatice. Molim pomoć iz vazduha… 10:10: Operativno odjeljenje za 3. bataljon 370. grenadirskog puka preko radija: Zatražena je pomoć Luftvafe, ali trenutno je vrijeme loše.”

* 5. oktobar 1943: 10:45: „Šef Štaba 15. brdskog armijskog korpusa saopštava: Po naredbi komandujućeg generala Višegrad i most na Limu se moraju bezuslovno držati… „

* 5. oktobar 1943: 14:30: „Operativno odjeljenje 15. brdskog armijskog korpusa saopštava: Komandujući general je saglasan sa zadatkom da se angažuje bataljon za podršku ljudstvu na mostu na Limu. Operativno odjeljenje smatra da je nemoguće da bataljon stigne do mosta na Limu…“

* 10. oktobar: 12,15: Operativno odjeljenje 369. divizije Komandi 15. korpusa: „Neophodno hitno dovođenje snaga u područje istočno od Sarajeva. Nemoguće povlačenje bataljona B posebnog puka 1, kao i pojedinih jedinica iz Sarajeva, jer svakog časa može da izbije četnički ustanak u ovom području i u Sarajevu.“

* 13. oktobar, 17,20: Operativno odjeljenje obavještava Komandu 15. brdskog korpusa: „Jači četnički napad bacačima granata i topovima 105 mm na Jabučko sedlo, Mesiće i Rogaticu. Rogatica napadnuta sa svih strana. Divizija se pomjera na liniju Pale, Mokro, Sokolac. Treći bataljon u povlačenju ka Renovici, Prači. Posada Rogatice ima naređenje da se probije prema Sokolcu, Mokrom.“

* 14. oktobar: 09, 15: „Domobrani (pomoćna vojska) imaju zapovijest da marširaju prema Palama. Hrvatski bataljoni se više ne drže… Neophodno je da se otpor pojača. U krajnjem slučaju streljati Hrvate koji se povlače.“

* 14. oktobar. Četnici napali i osvojili Renovicu. Četa upućena kao pojačanje „raspršila se u praskozorje“.

* 17. oktobar, 14:45: Komandant 15. korpusa naredio je 1. lovačkom puku prodor „na Goražde“, a 92. motorizovanom puku, bez 1. bataljona, koji je ostavljen u Travniku, prodor „na Rogaticu“. „Linija Rogatica – Goražde se mora držati, Jabuka sedlo da se zauzme“, rekao je komandant korpusa, na što je Operativno odjeljenje 369. divizije upozorilo „da se ova linija može uzeti, ali da se ne može držati sa divizijom koja je na raspolaganju“. Komandant je ipak naredio da 92. puk, koji je sljedećeg dana trebalo da stigne u Sarajevo, prekosutra osvoji Rogaticu.

* 19. oktobar 1943: Četnička artiljerija gađa ustaše.

* 22. oktobar 1943, 20:50: Naredba da se objese četnički taoci u Sarajevu.

Muslimani četnici

Muslimanski četnici dok ih obilaze general Draža i američki pukovnik Mekdauel u Semberiji.

U vojsci Draže Mihailovića bio je veliki broj muslimana, koji su uvijek radije prilazili Čiči nego Titu, jer je komunizam za njih uvijek bio bezbožništvo.

Muslimanske jedinice su se borile s njim rame uz rame, poput Avdi-begove Leteće četničke brigade. Mustafa Mulalić iz Dražinog Centralnog nacionalnog komiteta, 7. marta 1944. pisao Ibrahimu Pjaniću iz Gračanice u Bosni: „Neka se muslimani ne zavaravaju iluzijama koje stvara ta nova propaganda, jer partizanstvo odvodi u komunistički poredak, a onda i u očitu propast islama“.

Istom prilikom, Mustafa Mulalić je dodao: „Kaži svima muslimanima da đeneral Draža Mihailović u ime Nj.V. Kralja Petra Drugog želi iskren bratski sporazum s nama muslimanima, osnovan na principima naše narodne etike, naše stare bese, čojstva i junaštva, kao i rješenje svih naših političkih, socijalnih, kulturnih i privatnih problema na osnovama bratske uzajamnosti“.

Komunisti su poslije osudili Mulalića na višegodišnju robiju, a u optužnici je pisalo da je on Srbin muslimanske vjere. Njegov saborac Alija Konjhodžić bio je bolje sreće, emigrirao je s četnicima u Kanadu. Tamo je objavio memoare, navodeći: „Moje srpsko osvedočenje čisto je kao suza sa izvora“.

Međutim, veći dio muslimana potražio je saveznika u Silama osovine, a na kraju se prebacio u komunistički tabor iz čistog oportunizma. Više…

(www.palelive.com)