Srpska pravoslavna crkva proslavlja danas Badnji dan, pripremajući se za najradosniji hrišćanski praznik Rođenje Isusa Hrista – Božić.
Službama bdenija i paljenjem badnjaka u pravoslavnim hramovima najavljuje se Rođenje Spasitelja čiji se dolazak na svijet slavi kao početak novog vremena i kao najradosniji događaj za hrišćanstvo.
U pravoslavne domove se na taj dan unosi badnjak, kome je Crkva dala poseban smisao. Na taj dan ujutro najstariji muški ukućanin usiječe hrastovo ili cerovo drvo – badnjak, koji treba odsjeći sa tri udarca tako da padne na istok.
Badnjak predstavlja simbol drveta koje su, kako kaže predanje, pastiri donijeli Josifu i Mariji da založe vatru i zagriju pećinu u kojoj je rođen Isus.
Badnjak se pali uoči praznika i gori do Božića kada se objavljuje radost Hristovog Rođenja. Dogorijevanje badnjaka je simbol rastanka sa starim vjerovanjima i prihvatanje nove svjetlosti koja dolazi sa vjerom u Novorođenog Hrista.
Svi običaji imaju smisao hrišćanskog zajedništva, pa se smatra da se ljudi okupljeni oko badnjaka zagrijavaju ljubavlju i slogom, a njegovu svjetlost unose u mrak neznanja i praznovjerja. Najviše narodnih običaja kod Srba vezuje se za Badnji dan i Božić kojima se dočarava događaj Rođenja u Vitlejemu.
Uoči Božića slamom se posipa pod i domovi se pretvaraju u Vitlejemsku pećinu u kojoj je rođen Bogomladenac Isus koji je povijen u slamu i kojem su se najprije poklonili pastiri. U seoskim kućama slama leži i po tri dana dok se u gradovima u domove unosi svežanj slame koja se postavlja uz badnjak.
Postoji običaj da se kuće posipaju žitom i niz drugih rituala kojima se daje hrišćanski smisao, jer je Hristos došao da ljude zbliži i nahrani i napoji svojom naukom i ljubavlju. „Ko je gladan neka dođe k meni ja ću ga nahraniti i koje žedan neka dođe k meni da pije vode žive“, zapisano je u Jevanđelju Hristovom.
Na Badnji dan se peče božićna pečenica, pripremljena prethodnog dana, na Tucindan. U pravoslavnim kućama Badnje veče je porodični praznik kada se ukućani okupljaju oko obavezno posne trpeze – posna jela, riba, suve šljive, orasi…
Božić je uvijek prvi mrsni dan, ma u koji dan pao, i dan kada se crkvama pričešćuju vjernici koji su poštovali pravila Božićnog posta.
Badnji dan i Badnje veče 6. januara slave sve pravoslavne crkve i vjernici koji poštuju Julijanski kalendar – Ruska pravoslavna crkva, Jerusalimska patrijaršija, Sveta Gora, starokalendarci u Grčkoj i egipatski Kopti.
Raspored bogosluženja:
CRKVA USPENJA PRESVETE BOGORODICE NA PALAMA
Badnji dan
-07.30 liturgija
-18.00 nalaganje badnjaka
Božić
– 05.00 liturgija
HRAM USPENJA PRESVETE BOGORODICE U MOKROM
Badnji dan
-09.00 liturgija
-18.00 nalaganje badnjaka
Božić
– 05.00 liturgija
HRAM SVETOG PANTELEJMONA – VUČIJA LUKA
Badnji dan
– 18.30 polazak kočije sa badnjakom
– 19.00 večernja služba i nalaganje badnjaka
– 19.30 kulturni program (folklor, gusle, izvorne grupe)
– 00.00 ponoćna božićna liturgija
CRKVA SVETOG PROROKA ILIJE – SOKOLAC
Badnji dan
-08.30 liturgija
-17.00 sveta arhijerejska liturgija
-18.00 nalaganje badnjaka
-19.00 večernja služba
-00.00 jutrenje i sveta liturgija sa pričešćem
Božić
-09.00 sveta arhijerejska liturgija
-19.00 večernja služba
Treći dan Božića
-09.00 sveta liturgija
-19.00 večernja služba
HRAM PREPODOBNE MATI PARASKEVE – VOJNIČKO SPOMEN-GROBLJE SOKOLAC
Badnji dan
-16.00 služba i nalaganje badnjaka
-00.00 božićna liturgija
Božić
-09.00 liturgija
MANASTIR SVETOG VELIKOMUČENIKA GEORGIJA NA RAVNOJ ROMANIJI
Badnji dan
-19.00 služba i nalaganje badnjaka
-00.00 božićna liturgija
HRAM SVETOG VASILIJA OSTROŠKOG NA VELJINAMA
Badnji dan
-09.00 liturgija
-17.00 večernja služba
-17.30 nalaganje badnjaka
Božić
– 06.00 liturgija
HRAM SVETOG ĐORĐA VRACA – MILJEVIĆI
Badnji dan
-09.00 liturgija
-18.00 nalaganje badnjaka i kulturno-umjetnički program
Božić
– 07.00 liturgija
HRAM SV.SVEŠTENOMUČENIKA PETRA U VOJKOVIĆIMA
Badnji dan
-09.00 liturgija
-18.00 večernje bogosluženje i nalaganje badnjaka
Božić
– 05.00 liturgija
CRKVA SVETOG VARNAVE – VRANJEŠ
Badnji dan
-17.00 služba i nalaganje badnjaka
Božić
– 06.00 liturgija
CRKVA SVETOG ĐORĐA – TRNOVO
Badnji dan
-17,00 večernja služba i nalaganje badnjaka
Božić
-06,00 liturgija
STARA CRKVA U SARAJEVU
Badnji dan
– 08.00 liturgija
– 17.00 večernje i nalaganje badnjaka
Božić
-08.00 liturgija
SABORNA CRKVA U SARAJEVU
Badnji dan
– 17.00 večernje bogosluženje
Božić
– 09.00 sveta arhijerejska liturgija koju će služiti njegovo visoko preosveštenstvo mitropolit dabrobosanski Gospodin Nikolaj
HRAM PREOBRAŽENJA GOSPODNJEG U SARAJEVU
Badnji dan
– 09.00 liturgija
– 17.00 večernje bogosluženje i nalaganje badnjaka
Božić
– 07.00 liturgija
HRAM SVETOG SAVE U BLAŽUJU
Badnji dan
-16.00 večernje bogosluženje i nalaganje badnjaka
Božić
-07.00 liturgija
(www.palelive.com / Srna / Foto arhiva)