Decembarska „Filmoteka“ u znaku komedija

Decembarska „Filmoteka“, koju Kinoteka Republike Srpske organizuje od 2. do 4. decembra u Palama, biće u znaku komedija Mela Bruksa (Mel Brooks), Vudija Alena (Woody Allen) i čuvenih „montipajtonovaca“ Terija Gilijama (Terry Gilliam) i Terija Džonsa (Terry Jones). U pitanju su tri vrhunska ostvarenja ovog žanra nastala sredinom sedamdesetih godina prošlog vijeka.
Prvi je na programu film „Mladi Frankenštajn“ (Young Frankenstein) Mela Bruksa (Mel Brooks) iz 1974. godine, sa Džin Vajlderom (Gene Wilder) u glavnoj ulozi, koji je, uz Bruksa, ujedno i pisac scenarija za ovu, prema ocjeni filmske kritike, „urnebesno smiješnu parodiju“. Riječ je zapravo o vrlo inteligentnoj parodiji na klasične filmova strave i užasa, posebno na razne filmske adaptacije, a bilo ih je više od 130, čuvenog romana Meri Šeli (Mary Shelley) o doktoru Frankenštajnu.

Film je postigao veliki komercijalni uspjeh, zaradivši više od 86 miliona dolara, a podjednako je dobro prihvaćen i kod filmske kritike, što nije bio čest slučaj sa filmovima ovog žanra. Parodija kao žanr, posebno kada je riječ o parodiji na filmske klasike, najčešće je nailazila na oštru reakciju filmske kritike, koja bi doslovno pokopala ove filmove, smatrajući ih uvredom za dobar ukus. Međutim, upravo će Mel Bruks sredinom sedamdesetih godina prošlog vijeka popularisati ovaj žanr i postati najpoznatiji po svojim parodijama, koje su bile jako gledane i komercijalno vrlo uspješne. Film je osvojio 10 nagrada i šest nominacija, među kojima i dvije nominacije za Oskara (za najbolji scenario i najbolji zvuk).

U srijedu, 3. decembra na programu je film Vudija Alena „Ljubav i smrt“ (Love and Death) iz 1975. godine, u kojem kao izvanredan komičarski par igraju Vudi Alen i Dajan Kiton (Diane Keaton). Radi se o još jednoj parodiji, ovog puta na klasike ruske literature, a film sadrži i brojne vizuelne reference na poznate reditelje poput Sergeja Ejzenštajna (Sergei Eisenstein) i Ingmara Bergmana (Ingmar Bergman). Film je 1975. godine osvojio nagradu kritike na Berlinskom filmskom festivalu.

Na kraju, u četvrtak, 4. decembra biće prikazan film „Monti Pajton i Sveti gral“ (Monthy Python and the Holy Grail) iz 1975. godine, čuvene britanske komičarske grupe Monti Pajton. Film su režirali članovi grupe Teri Džons (Terry Jones) i Teri Gilijam (Terry Gilliam), koji, uz ostale „montipajtonovce“ Džona Kliza (John Cleese), Majkla Pejlina (Michael Palin), Grahama Čapmana (Graham Chapman) i Erika Ajdla (Eric Idle), igraju u ovoj, po mnogima, najboljoj ikad snimljenoj niskobudžetnoj komediji. Film je utemeljen na legendi o kralju Arturu i njegovom traženju Svetog grala. Riječ je o očeglednoj parodiji na englesku tradiciju pričanja priča o vitezovima okruglog stola.

„Filmoteka“ će biti održana u Art galeriji „G3“ od 2. do 4. decembra. Projekcije počinju u 19:00 časova, a ulaz za publiku je slobodan.

Za Kinoteku Republike Srpske:
Jadranka Pandurević, urednik programa

(www.palelive.com)