Filmoteka: Filmski klasici, literatura i film od 25. do 27. marta u Palama

Ciklusom „Literatura i film“, u okviru kojeg će biti prikazani klasici filmske umjetnosti, „Frankenštajn“ Džejmsa Vejla iz 1931., „Orkanski visovi“ Vilijama Vajlera iz 1939. i „Rebeka“ Alfreda Hičkoka iz 1940. godine., započeće proljećni ciklus „Filmoteke“, koju Kinoteka Republike Srpske organizuje u Palama od 25. do 27. marta ove godine.

Riječ je o izuzetno uspjelim filmskim adaptacijama istoimenih romana britanskih spisateljica Meri Šeli, Emili Bronte i Dafni di Morije, čiji su romani, osim brojnih izdanja u ediciji svjetskih bestselera, doživjeli i mnoge filmske, televizijske i pozorišne adaptacije.

Program će biti održan u Art galariji „G3“ u Palama (iza kafića „Amfora“), sa početkom u 19.00 časova, a ulaz za publiku je slobodan.

U utorak, 25. marta biće prikazan „Frankenštajn“ Džejmsa Vejla (James Whale) iz 1931. godine, koji se smatra apsolutnim filmskim klasikom i jednim od najčuvenijih filmova strave, koji je ujedno postavio nove standarde u ovom žanru.

Kao osnova za priču poslužio je roman Meri Šeli (Mery Shelley) „Frankenštajn ili moderni Prometej“, koji se smatra začetnikom fantastike i horora u svjetskoj književnosti. Roman je objavljen 1818. godine pod pseudonimom, da bi tek 1823. godine francusko izdanje tog romana bilo potpisano imenom Meri Šeli.

Alegorijska priča o nesagledivim posljedicama zloupotrebe savremenih tehnoloških dostignuća, napisana u vrijeme Prve industrijske revolucije i velikih naučnih otkrića, u osnovi je holivudske priče o Frankenštajnu, simbolu čudovišta nazvanom po svom tvorcu, doktoru Viktoru Frankenštajnu.

Ovaj film ovjekovječio je Borisa Karlofa u ulozi Frankenštajnovog čudovišta pa je do tada nepoznati Karlof postao vodeći glumac ovog žanra tridesetih godina prošlog vijeka. U filmu igraju i Kolin Klajv, Me Klark, Dvajt Fraj, Edvard Van Sloan i drugi.

Filmska adaptacija „Orkanskih visova“, čuvenog romana Emili Bronte, u režiji Vilijama Vajlera iz 1939. godine, biće prikazana u srijedu, 26. marta.

Svojevremeno jedan od najambicioznijih holivudskih projekata, film je postao poznat po sukobima glavnog glumca (Lorens Olivije) i režisera Vajlera. Nominovan za oskara u osam kategorija (za najbolji film, režiju, scenario, kameru, scenografiju, muziku, glavnu mušku (L. Olivije) i sporednu žensku ulogu (Džeraldin Ficdžerald), osvojio je oskara jedino za kameru.

Glavne uloge u filmu tumače: Lorens Olivije, Merl Oberon, Dejvid Niven, Flora Robson, Donald Krisp, Džeraldin Ficdžerald, Hju Vilijams, Leo Dži Kerol i dr.

„Orkanski visovi“ objavljeni su 1847. godine pod pseudonimom Elis Bel (Ellis Bell) da bi imenom Emili Bronte bilo potpisano tek posthumno izdanje, koje je priredila Šarlot, jedina od sestara Bronte, koja je još za života postala slavna. Zanimljivo je da roman u vrijeme svog pojavljivanja nije prihvaćen od viktorijanskih kritičara, čak je postojala preporuka da roman nije za dame. Tek mnogo godina kasnije, ova, po mnogima jedna od najljepših ljubavnih priča svih vremena, postaće remek-djelo engleske i svjetske književnosti, doživjeti bezbroj novih izdanja kao i brojne filmske, televizijske adaptacije i scenske reinterpretacije.

U četvrtak, 27. marta biće prikazan film „Rebeka“ iz 1940. godine, u režiji Alfreda Hičkoka.

Riječ je o još jednoj izvanrednoj filmskoj adaptacija istoimenog romana Dafni di Morije (Daphne du Maurier), objavljenog samo dvije godine prije snimanja filma. Knjiga je, za razliku od prethodne dvije, doživjela veliki uspjeh odmah nakon objavljivanja, o čemu svjedoči i podatak da se u periodu od 1938. do 1965. godine prodavala kao „knjiga koja se neprestano štampa“.

Psihološki triler „Rebeka“, prvi je američki film Alfreda Hičkoka i jedini za kojeg je dobio oskara. Kritičari kažu i to da je to film „u kojem su spojeni najbolji elementi britanske filmske tradicije i holivudskog filma“.

Jedna od zanimljivosti ovog filma je izbor glavne ženske uloge. Više od 20 glumica pretendovalo je za ulogu gospođe de Vinter, među njima i slavna Vivijen Li, tadašnja djevojka Lorensa Olivijea, koji u filmu igra gospodina de Vintera. Međutim, Hičkok se opredijelio za relativno nepoznatu mladu glumicu Džoan Fontejn. Nezadovoljan ovim izborom, Lorens Olivije će tokom snimanja biti vrlo grub prema mladoj glumici, zbog čega je ona bila vrlo uznemirena. Hičkok je dodatno iskoristio tu situaciju rekavši joj da je cijela ekipa filma mrzi. Zbg toga je mlada glumica bila vrlo stidljiva i nesigurna tokom snimanja filma, baš onakva kakvu je Hičkok želio za naslovnu ulogu.

Film je 1941. godine, osim oskara za najbolji film, dobio i oskara za najbolju kameru, a nominovan je u još devet kategorija (za režiju, scenario, scenografiju, montažu, specijalne efekte, muziku, glavnu mušku (Lorens Olivije) i glavnu žensku ulogu (Džoan Fontejn), te sporednu žensku ulogu (Džudit Anderson).

Glavne uloge u filmu tumače: Lorens Olivije, Džoan Fontejn, Džordž Sanders, Džudit Anderson, Najdžel Brus, Redžinald Deni, Si Obri Smit, Gledis Kuper i dr.

(www.palelive.com / Jadranka Pandurević, urednik programa)