Filmovi „Kineska četvrt“ Romana Polanskog, „Ajkula“ Stivena Spilberga i „Nešvil“ Roberta Altmana, u okviru ciklusa „Festove retrospektive“, biće na programu „Filmoteke“ koju Kinoteka Republike Srpske organizuje od 21. do 23. februara.
Filmoteka će biti održana u Galeriji „G 3“ na Palama. Projekcije počinju u 19:00 časova, a ulaz za publiku je slobodan.
Prvi je na programu „Kineska četvrt“ (1974) Romana Polanskog, sa Džekom Nikolsonom, Fej Danavej i Džonom Hjustonom u glavnim ulogama, film koji je bio nominovan za Oskara u 11 kategorija, a osvojio samo za scenario. Film je osvojio još 20 svjetskih nagrada i isto toliko nominacija, a 1991. godine upisan je u nacionalni filmski registar SAD zbog svoje kulturne, istorijske i estetske vrijednosti. Prikazan je na FESTU 1975. godine u Beogradu i prema ocjeni novinara, proglašen najboljim filmom festivala, koji u to vrijeme nije bio takmičarskog karaktera.
U srijedu 22. februara publika će imati priliku da vidi Spilbergovu „Ajkulu“ iz 1975. godine, film koji je američkoj filmskoj industriji donio do tada nezapamćenu finansijsku dobit i za sva vremena promijenio tokove holivudske produkcije. Smatra se prvim blokbasterom, tačnije ljetnim blokbasterom jer je u ljeto 1975. napunio američke bioskope, uz ogromnu finansijsku zaradu, što ranije nije postigao ni jedan film. Ovaj film proslavio je Stivena Splilberga, koji je prije „Ajkule“ snimio samo jedan film. U filmu igraju Roj Šajder, Robert Šo i Ričard Drajfus. „Ajkula“ je osvojila 3 Oskara, 10 nagrada i 16 nominacija. Na beogradskom Festu film je prikazan 1976. godine, nakon čega je dospio i u bioskope širom bivše Jugoslavije.
Na kraju, u četvrtak 23. februara biće prikazan film „Nešvil“ (1975) Roberta Altmana, koji mnogi smatraju njegovim najboljim filmskim ostvarenjem. Riječ je o muzičkoj melodrami koja predstavlja „izvanrednu studiju američke kulture“, ističući u prvi plan povezanost industrije zabave i šou biznisa sa politikom. I ovaj film je 2001. godine uvršten u Američki filmski registar kao film izuzetne vrijednosti. Iako nominovan za brojne Oskare, film je osvojio samo Oskara za najbolju pjesmu. Ipak, širom svijeta film je osvojio još 22 nagrade i isto toliko nominacija. Na beogradskom Festu prikazan je 1976. godine.
Prvi FEST pod nazivom „Hrabri novi svet“ održan je u Beogradu 1971. godine projekcijom filma „Meš“ Roberta Altmana. Zamišljen kao godišnji presjek najboljih filmova sezone, beogradski Međunarodni filmski festival FEST izrastao je u jednu od najznačajnijih smotri i postao jedan od glavnih događaja u kulturnom životu Beograda ( i ne samo Beograda), uz koga su odrastale mnoge mlade generacije.
Zanimljivo je napomenuti da je FEST „otvorio vrata“ za savremenu svjetsku produkciju na prostorima bivše Jugoslavije, jer su se u domaćim bioskopima počeli prikazivati i filmovi viđeni na FESTU, dok je ranijih godina filmska publika čekala desetak i više godina da se neki od svjetski poznatih filmova nađe na repertoarima domaćih bioskopa.
Ovogodišnji, 45. FEST, koji će biti održan od 24. februara do 5. marta u Beogradu, svečano će otvoriti film „Na mliječnom putu“ proslavljenog srpskog režisera Emira Kusturice.
Za Kinoteku Republike Srpske:
Jadranka Pandurević, urednik programa
(www.palelive.com)