Filmski opus Andreja Tarkovskog, jednog od najuticajnijih ruskih filmskih umjetnika i jednog od najznačajnijih reditelja u istoriji kinematografije, biće na programu „Filmoteke“, koju Kinoteka Republike Srpske organizuje od 24. do 26. novembra u Palama.
U okviru programa, koji će biti održan u Art galeriji „G 3“, biće prikazani filmovi „Valjak i violina“ (1960), „Andrej Rubljov“ (1966) i „Solaris“ (1972). Projekcije počinju u 19.00 časova, a ulaz za publiku je slobodan.
Prve večeri, u utorak, 24. novembra, biće prikazan diplomski film Andreja Tarkovskog „Valjak i violina“. Scenario za ovaj film Tarkovski je napisao zajedno sa Andrejem Končalovskim, koji će biti koscenarista i za filmove „Ivanovo djetinjstvo“ i „Andrej Rubljov“.
Uvodnu riječ o poimanju umjetnosti i filma Tarkovskog daće Milovan Pandurević, direktor Kinoteke Republike Srpske.
Remek-djelo filmske umjetnosti „Andrej Rubljov“ na programu je druge večeri „Filmoteke“. Prikazavši život jednog od najpoznatijih ruskih ikonopisca Andreja Rubljova u turbulentnom periodu srednjovjekovne Rusije, Tarkovski ispisuje lirsku sagu o vjeri i naciji, o umjetnosti i žrtvi, poniznosti i milosti, istoriji i ljudskosti. Upravo ovaj film izazvaće oprečna tumačenja sovjetskih cenzora, pa će distribucija ovog filma biti odložena do 1971. godine, a Tarkovski će do kraja života voditi bitku sa cenzorima.
U četvrtak, 26. novembra, na programu „Solaris“, formalno naučno-fantastični film jer je riječ o adaptaciji istoimenog romana poznatog poljskog pisca ovog žanra Stanislava Lema. Međutim, Tarkovskog ne zanima naučno-fantastična ikonografija, svemirski brodovi ni spektakularni prizori specifični za ovaj žanr, njegov „Solaris“ je parabola o ljudskoj prirodi – o ljubavi, nadi i vjeri.
Andrej Arsenijevič Tarkovski, ruski filmski režiser, glumac, scenarista i teoretičar filma, rođen je 1932. godine u mjestu Zavražje na Volgi, u ruskoj Ivanovskoj oblasti, kao dijete pjesnika Arsenija Aleksandroviča Tarkovskog i glumice Marije Ivanovne. Studirao je arapski jezik u Moskvi i geologiju u Sibiru prije nego što je upisao čuvenu VGIK moskovsku fimsku školu 1959. godine.
Tarkovski je sasvim sigurno najpoznatiji ruski reditelj poslije Ejzenštajna, ali i jedan od najznačajnijih reditelja u istoriji svjetske kinematografije. Njegov vizionarski pristup filmskom vremenu i prostoru, kao i njegova posvećenost filmu kao poeziji, obilježile su razvoj modernog filma. Iako se nikada nije direktno miješao u politiku, metafizička preokupacija filmovima poput „Andrej Rubljov“, „Ogledalo“ (1974) i Stalker (1979) prouzrokovala je netrepeljivost sovjetskih vlasti. Kao i mnogim drugim umjetnicima u Sovjetskom Savezu, i njegova karijera je bila obilježena konstantnim borbama sa vlastima kako bi shvatile njegovu misiju. Osamdesetih godina prošlog vijeka privremeno je napustio Moskvu, snimajući u Italiji i Švedskoj. Umro je u Parizu, gdje je i sahranjen, 1986. godine.
Sljedeća „Filmoteka“, planirana u decembru, biće, takođe, posvećena filmskom stvaralaštvu Tarkovskog.
Za Kinoteku Republike Srpske:
Jadranka Pandurević, urednik programa
(www.palelive.com)