Огласи
Dokumentarni film „U početku beše reč“ prati istoriju i sudbinu „Miroslavljevog jevanđelja“, rukopisa koji po ljepoti nema premca među sačuvanim pravoslavnim jevanđelistarima i koje predstavlja jedinstven spomenik i relikviju srpske, evropske i svjetske kulturne baštine.
Ova sveta knjiga, na kojoj je utemeljen svetogorski manastir Hilandar, jedina je relikvija koju su u svom posjedu ljubomorno čuvale sve tri srpske dinastije – Nemanjići, Obrenovići i Karađorđevići.
Film osvjetljava jedinstvenu sudbinu ovog rukopisa iz 12. vijeka – od njegovog nastanka u današnjoj Crnoj Gori do upisa u Uneskov registar „Pamćenje svijeta“.
Nastao kao sažeta verzija istoimenog višečasovnog TV serijala, film je sa velikim uspjehom obišao mnoge svjetske festivale, osvojivši brojne nagrade i priznanja i čineći nevjerovatnu sagu o najvrednoj knjizi srpske, evropske i svjetske kulturne baštine, dostupnom široj svjetskoj javnosti.
„Priča o „Miroslavljevom jevanđelju“ jedan je od najvećih trilera koji se desio u istoriji srpske kulture. Napravili smo interesantan istorijski triler koji govori o tome ko je sakrio knjigu i gdje je ona sada“, rekao je Savković Srni.
On je istakao da ni sada ne zna gdje je ta knjiga – u Narodnoj biblioteci ili Narodnom muzeju ili je, kako kaže – ne daj, Bože – nekome prodata.
„Što se tiče Srbije, niko nikome ne vjeruje da je knjiga „živa i zdrava“. Upravo da ta knjiga ne bi „ostala negde“, po istorijatu i priči o fototipskom izdanju snimili smo film i TV-serijal o „Miroslavljevom jevanđelju“, objasnio je autor filma i podsjetio da je fototipsko izdanje bilo jedina zabranjena knjiga za vrijeme Slobodana Miloševića.
Prema njegovim riječima, film je snimljen na originalnim lokacijama u kojima se odvijala priča o „Miroslavljevom jevanđelju“ – od Johanesburga do Peterburga, Hilandara, Dubrovnika, Trebinja, Beča, Budimpešte…
Film je dobio devet međunarodnih nagrada, a snimljen je 2007. godine u nezavisnoj produkciji NIB „Alternative“ iz Beograda.
Mada TV serijal do sada nije javno prikazivan, Savković je izrazio spremnost da publici na Palama premijerno prikaže i posljednju epizodu serije, koja govori o svim moralnim posrnućima koja su, nažalost, pratila osmovjekovnu istoriju ne samo ove vrijedne knjige nego i srpskog naroda uopšte.
Direktor Kinoteke Srpske Milovan Pandurević rekao je Srni da se za obilježavanje Dana evropske baštine odlučio za premijerno prikazivanje ovog filma zato što je riječ o zanimljivoj temi i najstarijem i najljepšem spomeniku srpske kulturne baštine.
Posjetioci su imali nesvakidašnju priliku da vide i fototipsko izdanje „Miroslavljevog jevanđelja“, koje će biti izloženo u holu Kulturnog centra na Palama i nakon projekcije filma, što je rijetka prilika da se vidi vjerna kopija originalnog rukopisa, koji je za Srbe oduvijek imao značaj posebne relikvije i koja je preživljavala drame jednog naroda u svim trenucima slave i poraza, koje mu je istorija nametala.
„Miroslavljevo jevanđelje“, zapravo je jevanđelistar, bogoslužbena knjiga u kojoj su tekstovi raspoređeni prema čitanjima u toku crkvene godine. Pisano je na pergamentu, slovima ustavne ćirilice i ukrašeno sa oko tristo stilizovanih minijatura i inicijala u boji i zlatu.
Najstarija rukopisna knjiga i „spomenik starosrpske pismenosti“ pisana je u posljednjoj četvrtini 12. vijeka, za potrebe zahumskog kneza Miroslava, starijeg brata Stefana Nemanje.
Nije poznato kada i kako je ova sveta knjiga dospjela u manastir Hilandar na Svetoj Gori, gdje je, kao najvrednija svetinja, čuvana punih sedam vijekova.
Dani evropske baštine, kao zajednički program Savjeta Evrope i Evropske komisije, obilježavaju se tokom septembra širom Starog kontinenta od 1991. godine različitim manifestacijama, kojima je cilj da najširu javnost upoznaju o vrijednostima svake vrste nacionalnog nasljeđa.
Pri tome, osnovna zamisao ovog projekta jeste međusobno zbližavanje stanovnika Evrope boljim razumijevanjem sopstvenog kulturnog i prirodnog nasljeđa.
U pogledu očuvanja i podizanja svijesti građana, a naročito mladih, o važnosti kulturnog nasljjeđa i raznovrsnoti kulturnih izraza, Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske i Zavod za zštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa su 2008. godine pokrenuli obilježavanje ovog evropskog događaja od izuzetne važnosti.
U početku beše reč, Miroslavljevo jevanđelje, Kinoteka, Boško Savković
(www.palelive.com / Dubravka Blagojević / Srna)
