Огласи
UGLJEVIK – Između sela Mezgraja i zaseoka Sarije i Jablani u opštini Ugljevik nalazi se srednjovjekovni lokalitet Jablan grad, na uzvišenju od 451 metar nadmorske visine, nedovoljno istražen i bez zaštite, živi samo još kroz narodno predanje, rekao je Srni Marko Tomić, jedan od autora knjige o srednjovjekovnom kulturnom nasljeđu ovoga kraja.
Sa tog uzvišenja je otvoren pogled prema rijekama Savi i Drini i planini Majevici, a lokalitet je pristupačan samo sa istočne strane.
Tomić kaže da od Jablan grada danas, nažalost, ne postoje čak ni ostaci, a na samoj lokaciji moguće je vidjeti svega nekoliko stijena koje su potonule u zemlju i zarasle u šiblje i drveće.
Zidine grada su šezdesetih godina 20. vijeka korištene za izgradnju puta kroz Mezgraju, a mještani tog sela su tih godina koristili kamene ploče i dijelove zidina utvrđenja kao građevinski materijal za svoje kuće.
Pronađeni su prilikom razgradnje zidina i brojni predmeti iz vremena srednjeg vijeka, kameni mlin za brašno, bakarna džezva za kafu, kantar tepsijar, više keramičkih posuda, metalnih strelica, kao i kosti krupnih životinja.
Prema pričama starijih mještana, negdje ispod Jablan grada postoji pećina za koju se pretpostavlja da je služila kao ostava, ali niko više ne zna gdje se u nju ulazi.
„Prije desetak godina je sa južne strane uzvišenja otvoren kamenolom, koji će u bliskoj budućnosti u potpunosti uništiti ovaj lokalitet. Tako će ovaj dragocjeni svjedok istorije fizički nestati, ali neće biti izbrisan i iz pamćenja naroda ovoga kraja i nastaviće da živi u legendi ako ne bude predmet detaljnijih istoriografskih istraživanja zajedno sa Teočakom i Zvornikom, sa kojima je vijekovima dijelio sudbinu“, zapisao je Tomić.
Prema dostupnim podacima, početkom 15. vijeka, kada se pretpostavlja da su sagrađena utvrđenja Zvornik, Jablan grad i Teočak, ovom oblašću upravljali su vladari iz porodice Zlatonosovića.
Jedna od legendi kaže da su utvrđenja gradile tri sestre, a Jablan grad je ime dobio po tome što je imao kulu visoku kao jablanovo drvo.
Nedostatak grada je bio što nije imao vode za piće, iako u podnožju zidina postoji više izvora – Vasilina voda, Grozničava voda i Hajdučka voda. Jablan grad se vodom snabdijevao iz vodovoda sa Musli bunara u Bilalićima u blizini današnjeg Teočaka, a za ovaj podatak vezana je i legenda o osmanlijskom osvajanju utvrđenja.
Turci su nakon dugotrajne, uzaludne opsade, odlučili da presijeku vodovod koji je išao ispod zemlje, a našli su ga tako što su, po savjetu neke babe, dali konju da pojede grumen soli i ostavili ga žednog, dok nije počeo da kopa na mjestu gdje ima vode.
Tako su Turci pronašli vodovod i presjekli ga, čime su ubrzali osvajanje Jablan grada, a to mjesto gdje je vodovod prosječen od tada se zove Prosjeka i danas se nalazi između Mezgraje i Starog Teočaka.
Lukavstvu su pribjegli i branioci Jablan grada koji su prije napuštanja utvrđenja potkovali konje naopačke i iskrali se pod okriljem noći. Ujutro su osvajači vidjeli tragove konjice koja je, navodno, ušla u grad i mislili da je braniocima stiglo pojačanje, pa je to saznanje za duže odgodilo osvajanje grada.
(www.palelive.com / Srna)
