ISTOČNO SARAJEVO – Upisivanje pjevanja uz gusle na Uneskovu listu nematerijalnog kulturnog nasljeđa Srbije, krajnji je domet onoga što je kralj Aleksandar Ujedinitelj započeo tokom Prvog svjetskog rata, izjavio je večeras u Istočnom Sarajevu profesor književnosti Saša Knežević.
„Zahvaljujući kralju Aleksandru i njegovom pokroviteljstvu, guslari su učestvovali na brojnim folklornim manifestacijama u Evropi i na taj način promovisali taj jedinstveni instriment“, rekao je Knežević novinarima uoči okruglog stola i guslarske večeri „Vojvoda Stepa u Sarajevu 1918-2018“, organizovanih povodom obilježavanja 100 godina od završetka Prvog svjetskog rata.
Knežević je istakao da je epska pjesma imala veliku ulogu tokom i nakon Prvog svjetskog rata, te da je u njima u narodu opjevana uloga Srba i njihovo junaštvo u Velikom ratu.
„Tada je narod bio nepismen. Mogli ste pisati istorije kakve hoćete, ali u narod je samo mogla doprijeti epska pjesma, koja je determinisala određene pozicije i shvatanja naroda o Prvom svjetskom ratu“, pojasnio je Knežević.
On je ukazao da je epska pjesma imala presudnu ulogu u pozicioniranja i kralja Petra kao oslobodioca i kralja Aleksandra kao ujedinitilja jer su, kako je naveo, obojica bili veliki ljubitelji gusala i epske pjesme.
Knežević je dodao da su Petar i Aleksandar Karađorđević gusle učinili veoma popularnim, čak i u onim krajevima u kojima taj instrument u to doba nije bio popularan.
Predsjednik Udruženja guslara i epskih pjesnika Republike Srpske – 2013 Zoran Rebrinović rekao je da su se u Sarajevu dogodile najljepše stvari za srpski narod u BiH, a to je ujedinjenje sa Srbijom.
„Naše udruženje u svojim programskim aktivnostima njeguje i kulturu sjećanja na najveće događaje iz srpske istorije, pa smo zato riješili da obilježimo 100 od završetka Velikog rata i da se prisjetimo vojvode Stepe Stepanovića, za kojeg malo ko zna da je dvije godine boravio u Sarajevu“, naglasio je Rebrinović.
Protojerej stavrofor Ranko Bilinac večeras je govorio o radu i stradanju sveštenika Srpske pravoslavne crkve iz BiH u Prvom svjetskom ratu, ističući da se austrougarska vlast posebno okomila na sveštenike i učitelje, za koje su znali da su nocioci prosvjetiteljstva i da su imali podršku srpskog naroda.
„Početkom Prvog svjetskog rata Austro-ugarska osniva brojne logore u kojima su na prvom mjestu bili sveštenici i učitelji. U tom ratu 10 sveštenika je ubijeno, a njih 54 je umrlo u logorima ili od posljedica boravka u logorima“, naveo je Bilinac.
Bilinac je naglasio da su sveštenici ulagali velike napore, kako bi tokom Prvog svjetskog rata za srpske borce obezbijedili hranu, odjeći i obuću, te da su se trudili da pokrenu „mobe“ i pomagali porodicama čiji su domaćini bili na ratištu.
Nakon okruglog stola, nastupili su narodni guslari Kosta Plakalović i Miljan Rađenović.
Organizator večerašnjeg događaja je Udruženje guslara i epskih pjesnika Republike Srpske – 2013, a pokrovitelj Ministarstvo prosvjete i kulture Srpske.
(www.palelive.com / Srna)