Огласи
BEOGRAD – Bivši ministar inostranih poslova u Vladi SR Jugoslavije srpski diplomata Vladislav Jovanović ocijenio je da je „labava“ država BiH uslov za održavanje međusobnog povjerenja, kao i da će probošnjački stavovi, zbog svoje anahronosti, u procesu stabilizovanja BiH imati sve manju podršku zapadnih prijatelja, uključujući Tursku.
Jovanović je u Beogradu na tribini „Republika Srpska – vraćanje otetih ustavnih nadležnosti“, ocijenio da se posljednji uzburkani politički razvoj u BiH mora posmatrati u trouglu BiH-Srbija-Kosovo i Metohija.
„Dejtonski sporazum je namerno, kao jedino moguće prihvatljivo rešenje za tri nepomirljivo sukobljena naroda, stvorio BiH kao labavu uniju dva entiteta i tri konstitutivna naroda“, napomenuo je Jovanović.
U takvoj državi, dodao je, od njih se očekivalo da nauče da žive zajedno, sa perspektivom da se, kad postignu minimum zajedničkog povjerenja, sporazumno, dakle dobrovoljno, bez miješanja i diktata spolja, dogovore o mogućem prenosu nekih od nadležnosti entiteta na zajedničke organe.
„To je bio put da se uspešnije funkcionisanje zajedničke države postigne interno, a ne nametanjem spolja“, naveo je Jovanović.
Ocijenišvi da labavija unija nije ekskluzivitet BiH, Jovanović je podsjetio na slučaj Belgije, koja je isto takva unija sastavljena od tri entiteta, od kojih dva samostalno pregovaraju i zaključuju međunarodne sporazume sa drugim državama, na primjer u oblasti kulturne saradnje, dok u Švajcarskoj kantoni uživaju razvijenu autonomiju.
Jovanović je naveo da su posljednje pomirljivije izjave međunarodnih predstavnika posljedica zainteresovanosti da prejak pritisak na Republiku Srpsku, odnosno na njenog prvog političara Milorada Dodika, nepovoljno ne utiče na njihova očekivanja od Srbije u vezi sa Kosovom i Metohjom i ne dovede do povećavanja uticaja konkurenata na njenu politiku.
„Ti i neki drugi razlozi, a posebno interesi NATO-a za ovaj prostor, otvaraju mogućnost Republici Srpskoj za nekažnjivo vraćanje nekih dejtonskih ovlašćenja koja su ranije nasilno od nje oduzeta od probošnjačkih visokih predstavnika“, rekao je Jovanović.
Analitičar iz Beograda Slobodan Reljić istakao je da zapadne bezbjedonosno-političke strukture, prije svega anglo-saksonske, u drugoj polovini ove godine intenzivno bombarduju javnost zlokobnostima da Rusija priprema vojni napad na Ukrajinu i da Balkanu prijeti građanski rat.
„Šta god da na to kažete rizikujete. Jer, ne možete a da nemate na umu kako je `briga Zapada u bivšoj Jugoslaviji pre četvrt veka, bez po muke, isposlovala građanski rat“, rekao je Reljić.
Istoričar Aleksandar Raković se osvrnuo na državnost Republike Srpske i njeno istorijsko pravo na samostalnost, uz ocjenu da Srpska nikako ne može biti secesionistička teritorija.
On je naveo da Republika Srpska državni identitet crpi iz srpske državnosti u 19. vijeku, koja je privremeno u 20. vijeku, prerasla u jugoslovensku državnost, ali da između srpske i jugoslovenske državnosti postoji potpun kontinuitet.
„U skladu sa svojim identitetom državnosti i istorijskim pravom srpskog naroda na samostalnost, Republika Srpska može da bude ili samostalna država u okviru unije BiH ili treba da bude sasvim samostalna država koja može da stvara državne asocijacije izvan BiH“, istakao je Raković.
Geopolitičar Dušan Proroković je ocijenio da se u reakcijama iz Sarajeva, uoči i nakon sjednice Savjeta bezbjednosti UN, uočava nezadovoljstvo postupanjem zapadnih aktera te da se zbog toga postavlja i pitanje – ko je izdao Bosnu, odnosno ko je iznevjerio neka očekivanja u bošnjačkom korpusu.
„Prema onome što gledamo i slušamo, u bošnjačkom korpusu jesu izneverena neka očekivanja“, rekao je Proroković, koji ujedno i pita na čemu su bila zasnovana ta očekivanja.
Rusija saveznike ne ostavlja „na cjedilu“
BEOGRAD – Stručnjak za bezbjednost Predrag Ćeranić izjavio je danas u Beogradu da Rusija pokazuje političku odlučnost da se u punom kapacitetu angažuje na Balkanu, jer braneći Srbe na Balkanu Rusija štiti i sebe.
Ćeranić je rekao da je Rusija na primjeru Republike Srpske pokazala da predsjednik Rusije Vladimir Putin nije u prazno poručivao još 2018. godine da Moskva „svoje saveznike neće ostaviti na cjedilu i da će, ako budu napadnuti, momentalno reagovati“.
„To Putinovo upozorenje kao da je odzvanjalo nakon posljednje sjednice Savjeta bezbjednosti UN kada Kristijanu Šmitu nije bilo dozvoljeno da se obrati, a u rezoluciji kojom se produžava mandat EUFOR-a, OHR nije ostao ni u tragovima. Rusija je ponovo pokazala da saveznike neće ostaviti na cjedilu, ovoga puta Srbe, odnosno Republiku Srpsku“, rekao je Ćeranić na tribini „Republika Srpska – vraćanje otetih ustavnih nadležnosti“.
On je naglasio da Rusija pokazuje i političku odlučnost da se u punom kapacitetu angažuje na Balkanu. „Braneći Srbe na Balkanu, Rusija ujedno štiti i sebe. Jer, ukoliko NATO uspije da potopi srpski korpus, put prema Kavkazu je otvoren u smislu proksi ratova, ratova na ruskoj teritoriji vođenih tuđim rukama. Sve već viđeno“, ukazao je Ćeranić.
On je naglasio da se i poslovično na Balkanu suzdržana Kina prvi put usprotivila SAD povodom imenovanja Kristijana Šmita i bila jasna na zasjedanju u NJujorku.
Iako se iz petnih žila trude da srpske zvaničnike optuže za kršenje Dejtonskog sporazuma, što je standardna zamjena teza, Ćeranić je naveo da je u Sarajevu sve manje nade da bi se nešto od navedenog moglo dogoditi, uz napomenu da je povratak na Dejton, u ime očuvanja BiH, sve što Srbi traže.
Profesor geopolitike na Univerzitetu u Istočnom Sarajevu Srđan Perišić ukazao je da su Rusija i Kina blokiranjem Šmita u Savjetu bezbjednosti UN pokazale da su one dio međunarodne zajednice, a ne samo Zapad, odnosno SAD i EU.
„Rezolucijom je potvrđeno da se produžava mandat međunarodnih vojnih snaga /EUFOR-a/ koje realizuje EU. Time su Rusija i Kina sprečile pomišljanje da se u BiH angažuju vojne jedinice NATO-a kao zamena za EUFOR, što se kao mogućnost pominjalo u zapadnim političkim krugovima, a aktivnošću Rusije i Kine pozicija Republika Srpska je dodatno ojačana u aktuelnoj krizi u BiH“, rekao je Perišić.
Prema njegovim riječima, sada je jasno da je bilo kakvo rješenje krize u BiH nemoguće bez direktnog učešća Rusije i saglasnosti Kine i dodatno razotkriveno da SAD, Velika Britanija i Francuska, odnosno Zapad, nemaju vodeću ulogu u svijetu da nameću rješenja.
„Hegemonija SAD je završena. Nestanak unipolarnog poretka, povratak Rusije, i pojava Kine, smanjuju mogućnost djelovanja SAD na Balkanu, bez obzira što će SAD pokušati da skrše otpor politike Srpske. SAD nemaju više snagu da nameću rješenja na Balkanu – izuzev da im to Banjaluka i Beograd dozvole“, rekao je Perišić.
Profesor međunarodnih odnosa na Univerzitetu u Banjaluci Željko Budimir izjavio je da su SAD ključno uticale na proces reforme odbrane u BiH s ciljem stvaranja zajedničke vojske i njene integracije u NATO, čime bi se nastavio proces proširenja NATO alijanse na jugoistok Evrope, dok su s druge strane Bošnjaci u formiranju Oružanih snaga BiH vidjeli priliku da se formira vojna sila pod njenom kontrolom i komandom, radi strateškog odvraćanja unutrašnjeg „neprijatelja“.
„Od osnivanja do danas Oružane snage BiH nisu u stanju da ispune nijednu od misija koje su propisane Zakonom o odbrani BiH, a kao najveći uspijeh ističe se učešće u stranim vojnim misijama pod NATO komandom. Republika Srpska je 2017. godine donijela rezoluciju o vojnoj neutralnosti, koja je protivna svim strateškim dokumentima iz oblasti odbrane, gdje je NATO cilj i svrha postojanja Oružanih snaga BiH“, ukazao je Budimir.
Budimir je naglasio da se Oružane snage BiH danas nalaze pod potpunom dominacijom Bošnjaka, kako po komandoj strukturi, tako i po broju pripadnika.
„Srpska i hrvatska komponenta u Oružanim snagama BiH nisu dovoljno popunjene, a tri ključna mesta u sektoru odbrane drže Bošnjaci. Ovakvo stanje u Oružanim snagama BiH je neodrživo i direktno je protivno interesima Republike Srpske, koja na ustavnim osnovama mora redefinisati svoj odnos i učešće u sistemu odbrane BiH“, zaključio je Budimir.
(www.palelive.com / Srna)
