Огласи
ANDRIĆGRAD – U Andrićevom institutu u Andrićgradu danas je promovisan 20. broj „Istorijskih svesaka“, u kojem je prvi tekst posvećen nedavno preminulom akademiku Miloradu Ekmečiću jednom od najplodotvornijih srpskih istoričara u 20. vijeku.
Autor teksta Borivoje Milošević kao istoričar mlađe generacije, a potom i kao istoričar koji je imao privilegiju da upozna profesora Ekmečića i sa njim razgovara, osvrnuo se na životni put i djelo srpskog akademika.
U tekstu se ističe da je profesor Milorad Ekmečića svojim izuzetno bogatim i tematski razuđenim istoriografskim opusom ostavio dubok trag i nemjerljiv značaj u istorijskoj nauci.
„Cjelokupno naučno djelo profesora Ekmečića karakteriše izuzetno razumijevanje istorijskih procesa u 19. i 20. vijeku od kojih je razumijevanje pojedinih događaja i procesa proisticalo ne samo iz posvećenosti saznavanju prošlosti kroz neumorna, gotovo fanatična arhivska istraživanja i praćenje rezultata stranih istoričara, već i iz sopstvenog životnog iskustva. Životno iskustvo koje istoričar baštini u sebi pomaže boljem razumijevanju prošle stvarnosti i vremena u kojem živi“, naveo je Milošević.
Životni put od Prebilovaca – mjesta rođenja, preko rada na univerzitetu do angažovanja u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, epoha Jugoslavije i njen krvavi kraj kao i posljedice kraja epohe i raspada države, događaji na Balkanu i procesi u globalnim razmerama, učinili su da profesor Milorad Ekmečić kao istoričar-savremenik sa izoštrenom moći zapažanja analizira, ukazuje, opominje i objašnjava pa čak i predviđa opasnosti koje se krajem 20. i početkom 21. veka nadvijaju nad prostorom Balkana, povezujući ih sa događajima i procesima koji teku na drugim nemirnim tačkama u svijetu, ističe se u prvom tekstu 20. broja „Istorijskih svesaka“.
Istoričar Milošević je naglasio da je profesor Ekmečić do posljednjih dana svog života, kao veliki znalac nacionalne istorije i istorije Evrope i svijeta, upozoravao na politike i puteve politika koje Evropu, svijet i Balkan približavaju tačkama krajnje neizvjesnosti u pogledu budućnosti. Poseban njegov naučni doprinos čine studije o Prvom svjetskom ratu, sudbini Bosne, Jugoslavije i Balkana.
Drugi prilog u 20. broju „Istorijskih svesaka“ čini tekst Mileta Bjelajca pod nazivom „Promjene prema srpskoj odgovornosti za Prvi svjetski rat devedesetih godina“, koji sumira a time i aktuelizuje problem istoriografije koja se posljednjih decenija preobrazila u političku propagandu.
Kritički osvrt na dio istoriografske literature i političke tendencije u njoj, nastao je iz višegodišnjeg stručnog praćenja strane literature i uočavanja kako se klatno jednog dijela strane istoriografije u toku devedesetih godina po drugi put u 20. vijeku pomjeralo od nauke ka proizvoljnosti motivisanoj političkim ciljevima kada je riječ o srpskoj odgovornosti za Prvi svjetski rat.
Prilog je preuzet iz knjige Mileta Bjelajca „1914-2014. Zašto revizija. Stare i nove kontroverze o uzrocima Prvog svetskog rata“, koja je objavljena 2014. godine.
U ovom broju „Istorijskih svesaka“ objavljeno je, za ovu priliku namjenski prevedeno, četvrto i peto poglavlje knjige „Povlačenje Srbije /oktobar-decembar 1915/“, autora Luja Leopolda Tomsona koji se u Srbiji nalazio u svojstvu člana savezničke sanitetske misije.
Knjigu je ovaj francuski autor pisao na osnovu svog dnevnika vođenog na licu mjesta, prateći zbivanja na srpskom ratištu, a objavljena je 1916. godine. Ovaj prilog, koji je prevela i priredila Aleksandra Tadić, približava srpskoj istoriografiji znanja o Srbiji 1915. godine u viđenjima stranih autora.
Novi broj „Istorijskih svesaka“ donosi i peti nastavak priređenih dokumenata o srpsko-austrougarskim odnosima od 1874. do 1914. godine u izvještajima srpskog poslanstva u Beču.
U cjelini gledano, kako u dosadašnjim tako i u budućim nastavcima, riječ je o sagledavanju predistorije Prvog svjetskog rata iz ugla dokumenata koji sadrže značajne podatke do kojih su srpski diplomatski predstavnici u Beču dolazili u razgovorima sa predstavnicima austrougarskih vlasti i diplomatskim predstavnicima velikih sila koji su se nalazili u Beču.
Na današnjoj promociji je istaknuto da su navedeni izvještaji značajan izvor za brojna pitanja, posebno ona koja se tiču odnosa bečkog dvora i velikih sila prema Srbiji, srpsko-turskim ratovima, ekonomskim pitanjima, problemu Bosne i strateškim interesima velikih sila na Balkanu.
Priređivač ovih dokumenata je profesor Miroslav Perišić, a dokumenta su iz fondova Arhiva Srbije.
(www.palelive.com / Srna)
