Promovisan sedmi broj „Istorijskih svesaka“

VIŠEGRAD – Direktor Arhiva Srbije Miroslav Perišić danas je u Andrićgradu, u organizaciji Odjeljenja za istoriju Andrićevog instituta, promovisao sedmi broj „Istorijskih svesaka“, čija je osnovna tema „Objava rata Srbiji 28. jula 1914. godine“. „Današnji dan, 31. jul je prije tačno stotinu godina bio treći dan od kako je Austro-Ugarska monarhija objavila rat Kraljevini Srbiji, a ovaj broj `Istorijskih svesaka` tretirao je period koji je prethodio objavi nove ratne kataklizme“, rekao je Perišić.

On je podsjetio da su sve evropske imperije ušle u rat s obrazloženjem da su ugrožene, a samo Austro-Ugarska da je ugrožena od Srbije.

Perišić kaže da je ovo jedan od najsadržajnijih brojeva jer pokazuje dokumente pred rat u danima, pa čak i satima.

„Na naslovnoj strani ovog broja publikacije objavljen je ultimatum Austro-Ugarske Srbiji na tada zvaničnom francuskom jeziku, koji je poslat otvorenom poštom, a koji je, prema riječima istoričara Dragoljuba Živojinovića, `najneverovatniji telegram koji je pročitan u istoriji diplomatije`“, istakao je Perišić.

U tom ultimatumu pisanom da Austro-Ugarska ponizi Srbiju od nje je, između ostalog, traženo da dozvoli da austro-ugarski islednici istražuju u ovoj suverenoj zemlji atentat na prestolonasljednika Franca Ferdinanda.

U ovom broju „Istorijskih svesaka“, istoričar Branko Bogdanović je u tekstu pod naslovom „Prve žrtve velikog rata“ objavio ime prvog srpskog vojnika koji je u njemu poginuo, a bio je to Dušan Đonović, kao i austro-ugarskog Kala Kovača.

„Istoričari su dosad `zanemarili` ovaj važan podatak, pa je u istorijskim spisima bilo dosta nedoumica o imenima prvih žrtava Velikog rata“, ocijenio je Perišić.

U intervjuu „Srbija nije htela rat“, istoričar Dragoljub Živojinović naveo je za Kristofera Klarka da je običan lažljivac, jer je u ogromnoj knjizi u kojoj priča o Srbiji govorio o ratu na osnovu austro-ugarskih izvora.

„Zanimljivo je da je Klarkova knjiga `Mesečari`, koja je hvaljena u zapadnim krugovima, na njemačkom, doživjela 12 izdanja, i da je u svakom narednom mijenjao stavove, što je zbunilo i one koji su ga podržavali, pa čak i neke istoričare iz Srbije“, naglasio je Perišić.

U posljednjem broju „Svesaka“ objavljeno je i sjećanje srpskog sveštenika Nikole Prokopića o stradanjima pod austro-ugarskom upravom.

Posebno mjesto u ovom mjesečnom izdanju dato je otvaranju Andrićgrada, scenskom prikazu sarajevskog atentata „Pobunjeni anđeli“, kao i izjava slavnog srpskog režisera Emira Kusturice da je „Princip junak srpskog naroda, jedan od onih koji su u istoriji često pogrešno doživljavali i stavljali ga gdje mu nije mjesto“.

Tu su i naslovi „Vučić, Dodik i Kusturica otvorili Andrićgrad“, kao i tekst o tome kako je Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve dodjelio orden Svetog kralja Milutina predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku i idejnom tvorcu Andrićgrada Emiru Kusturici.

Odlikovanja im je na Vidovdanskim svečanostima u Andrićgradu uručio NJegova svetost patrijarh srpski Irinej.

(www.palelive.com / Srna)