FOČA – U knjizi prvog fočanskog komandanta iz posljednjeg rata, pukovnika Marka Kovača, koju je napisao prema ratnim bilješkama, detaljno su opisani masovni zločini muslimanske vojske nad srpskim civilima, ali i zarobljenim srpskim vojnicima, kao i junaštvo srpke vojske koja je branila širok front prema Goraždu i Treskavici, istaknuto je na večerašnjoj promociji.
Autor knjige „Teški zločin – genocid Armije BiH nad srpskim narodom u opštini Foča 1992-1995. godina“, osamdesetčetvorogodišnji pukovnik u penziji, koji živi u Kragujevcu u Srbiji, zbog bolesti nije prisustvovao promociji, ali je poslao pismo kojim se obratio prisutnima.
Kovač je poručio da je ova knjiga njegov dug prema srpskim žrtvama nametnutog rata, prema roditeljima poginulih boraca, prema 600 ratnih invalida, prema 2.000 ranjenih boraca, prema svim borcima koji su, kao i on, iz rata izašli narušenog zdravlja, prema djeci siročadima i samohranim majkama.
U knjizi, iz srpske perspektive, opisani su uzroci i početak rata, kao i najvažnije borbe koje su se vodile na prostoru od Foče do Goražda i Čajniča.
Kovač piše o masovnim zločinima nad Srbima, ali i o slabostima pojedinih komandanata, zbog kojih su probijane linije fronta, pri čemu je obično najvišu cijenu plaćalo srpsko civilno stanovništvo.
Ukazuje i na činjenicu da su napadi Armije BiH izvođeni iz zone koju su UN proglasile zaštićenom, kao i da je „Nikoljdansku ofanzivu“ na Foču u decembru 1992. godine kada je počinjen najmasovniji zločin nad srpskim civilima, muslimanska vojska, prema njegovom ubjeđenju, prema instrukcijama NATO-a pokrenula za vrijeme primirja koje su garantovali Alija Izetbegović, ali i Bil Klinton.
Kovač opisuje pokolje srpskih civila i paljenja kuća u više od 60 srpskih sela, u Jošanici, Jabuci, Mrežici, Miljevini i drugim selima, ali i mučenja zarobljenih srpskih boraca, među kojima je najpotresnije svjedočenje o spaljivanju boraca iz Čelebića, zarobljenih na Cerovoj ravni.
Prema podacima Kovača, koji je komandovao srpskom vojskom u Foči od juna 1992. do novembra 1993. godine, na području opštine Foča u proteklom ratu poginulo je 618 Srba, od čega 470 boraca i 148 civila, od kojih 14 djece, 61 žena i 74 starca.
Kovač ne bježi da otvoreno govori i o srpskim boljkama i podjelama, pa tako napominje da su njega, mada je bio prvi i tada jedini, aktivni oficir, neki smatrali komunistom i „brozovcem“, ali ističe da je general Ratko Mladić uspio da stane ukraj takvim podjelama uvodeći jedinstvene oznake na kapama.
U knjizi su opisana i junaštva boraca, između ostalog i podvig bolničarke Vesne Lončar, koja je pod kišom metaka izvukla srpske ranjenike, ali i čojstvo srpskih boraca kada su ranjenu muslimansku bolničarku deset sati nosili na rukama da bi potom bila operisana i razmijenjena za tri srpska starca iz Goražda.
Tehnički urednik knjige Slobodan Stojanović iz Kragujevca rekao je da je knjiga istorijskog karaktera i da prije svega govori o teškom zločinu, koji ima razmjere genocida na manjem prostoru.
„S obzirom na to da se više od 20 godina o tom zločinu uporno ćuti na svim nivoima, Kovač je kao sudionik svega toga odlučio da doprinese istini i nazaboravu. Pored toga, htio je da zahvali pojedinim ljudima za koje smatra da su dali poseban doprinos slobodi naroda Foče i istakao ih je imenom i prezimenom“, rekao je Stojanović.
Predsjednik Boračke organizacije Foča Srđan Stanković kaže da su jedino za zločine u Jabuci i Jošanici vođene istrage, ali da ni za ta masovna stradanja Srba nisu podignute optužnice.
Načelnik opštine Foča Radisav Mašić je naveo da i ova knjiga svjedoči da su fočanski Srbi u posljednjem ratu branili pravo na život i da su ginuli na području svoje opštine, braneći svoje kuće.
„Agresor koji pogine na svome ne može biti agresor. Ovo je naša zemlja“, istakao je Mašić.
On je napomenuo da je knjiga obuhvatila dosta širu temu, nego što to naslov govori, jer u njoj nije samo pisano o zlodjelima nad Srbima, već i o primjerima junaštva i čojstva, kao i taktičkim potezima komandanta.
(www.palelive.com / Srna)