Огласи
ISTOČNO SARAJEVO – Kapetan Vojske Republike Srpske i komandant jedinice u čijoj su nadležnosti bili radarski sistemi na Jahorini Srđan Trifković rekao je da je NATO bombardovanje, obilježeno nasiljem nad srpskim narodom, na koji je bačeno 7.000 projektila i tone i tone bombi od kojih veliki broj sa osiromašenim uranijumom, nanijelo ogromnu štetu i nesagledive posljedice po zdravlje i život ljudi u Republici Srpskoj, ali i privredne, infrastrukturne i vojne objekte, čime je u velikoj mjeri paralisan društveno-ekonomski razvoj ovog područja.
„Ono što je poseban apsurd jeste činjenica da smo mi za NATO bili probni, eksperimentalni poligon na kojem je Alijansa, ne vodeći računa o žrtvama i posljedicama, željela da se uvjeri u razornu moć svog naoružanja“, kaže Trifković za Srnu.
Trifković je komandovao jedinicom koja je u bivšem sistemu JNA bila među četiri jedinice u dežurnom sistemu protivvazdušne odbrane /PVO/, a to su bile Vrhnika kod LJubljane, Plješevica kod Bihaća, Kopaonik iznad Raške i Jahorina kod Pala.
Nakon raspada bivše Jugoslavije i podjela unutar JNA, kaže on, ova jedinica ostala je na Jahorina sa kompletnom tehnikom, a uoči rata dobila je, u to vrijeme, najnoviji sistem „AS 84“.
„Taj sistem uvezao je sve civilne i vojne aerodrome bivše SFRJ, i nalazio se u Domu pilota ili kako smo ga zvali ‘Objekat 4’. Početkom rata u BiH, nastavili smo sa radom kao i prije, ali smo sve podatke o letjelicama koje su se nalazile u vazduhu umjesto u Beograd počeli da šaljemo za Banjaluku, gdje je formiran operativni centra Vojske Republike Srpske“, pojašnjava Trifković.
On dodaje da su svi uređaji u sistemu radara PVO na Jahorini bili proizvedeni na zapadu, a radila ih je firma „Markoni“.
„Riječ je o savremenim uređajima velike izlazne snage i širokog opsega. Ta tehnika je našim neprijateljima, nažalost, bila veoma dobro poznata i znali su sve njene prednosti i mane. U jednoj od prvih NATO operacija pod nazivom ‘Kišobran’ našim letjelicama je bio zabranjen let, njihovi avioni i helikopteri slobodno su prelijetali našu teritoriju, a mi smo mogli samo da pratimo njihovo kretanje i da bazu izvještavamo o poziciji, i ništa više“, kaže Trifković.
On podsjeća da su tada svaki dan iznad Jahorine letjeli avioni „F-16“ i „F-18“, koji su bili palubnog karaktera i polijetali sa nosača aviona. Aktivna je bila i vojna avio-baza u Avijanu odakle je polijetalo najviše NATO aviona prilikom napada na Republiku Srpsku.
„Informacije koje smo mi dobijali od naše komande bile su uobičajenog karaktera – da svakog momenta možemo očekivati vazdušne udare na naše objekte na Jahorini. Nakon izrežiranih događaja u Srebrenici, NATO je pronašao razlog za napad i to se desilo 30. na 31. avgust 1995. godine, kada je napadnut naš glavni operativni centar iz kojeg smo mogli da ‘vidimo’ Avijano, Atlantska vrata, Bugarsku, čak smo pozicionirali i avion ‘avaks’ iznad Mađarske i dijela Austrije“, prisjeća se Trifković.
I dok je NATO raspolagao sa aparatima generacije „četiri plus“, ističe on, poput pomenutih „fantoma“, PVO je na raspolaganju imala sistem za odbranu „kub“ koji je za nekoliko generacija ispod toga, te prenosne sisteme tipa „igla“ i „strela“.
Prema njegovim riječima, te kobne noći, kada je napadnut radarski sitem na Jahorini, srpskim vojnicima kao da je bačena soda u oči, jer je to bio pokušaj uništenja glavnog radarskog sistema.
„NJihova namjera je bila da nas iz PVO kao ‘čulo vida’ srpske vojske oslijepe i onesposobe za odbrambena dejstva. Prvi put su nas tukli sa šest projektila težine po 904 kilograma, proizvedenih u SAD, u Kaliforniji. Međutim, nijedna od tih raketa nije pogodila cilj jer su se plašili nišanskog radara sa Sokoca pa su letjeli na visini od oko 10.000 metara, što je njihovo dejstvo učinilo nepreciznim“, objašnjava Trifković.
On podsjeća da su naredni napadi NATO avijacije bili usmjereni na nišanski centar Vojske Republike Srpske na Čavarinama kod Sokoca koji su uspjeli da unište, jer su imali snimljene sve lokacije, nakon čega su letjeli mnogo slobodnije i na malim visinama.
„Tako im se i desila ona glupost kada su naši vojnici ‘iglom’ pogodili super savremeni avion ‘miraž 2000’, ponos francuske avijacije u to vrijeme. Nezvanično, nakon obaranja tog aviona, propao je aranžman Francuske sa Alžirom o prodaji oružja i opreme vrijedan oko 200 milijardi dolara“, kaže Trifković.
Nažalost, kaže on, nakon toga, dejstva NATO avijacije postaju sve ubitačnija i preciznija, pri čemu je naša PVO skoro pa bila nemoćna, jer su ih ometali superiornijom tehnikom, a koristili su i jedan mali „avaks“, koji je sve vrijeme kružio visoko iznad srpskih položaja, pri čemu je jedan gađao iz svoje topovnjače, dok je veliki, klasični „avaks“ bio iznad Mađarske.
„Taj mali ‘avaks’ tukao nas je jedne noći sa oko 60 projektila kalibra 120 milimetara, a kao posljedica njihovog razarajućeg dejstva bili su krateri na zemlji čiji je prečnik bio oko dva metra. Tada su nam zapalili i zaštitne kupole radarskih antena, ali mi nismo imali snage da im se suprotstavimo, a kao komandant bio sam primoran da vojnike sklanjam na bezbjedna mjesta, da i oni ne budu laka meta, kao naši objekti.
Ne mogu reći da je NATO imao cilj i direktno ubijanje srpskih vojnika, jer da su to namjeravali, gađali bi naše objekte za boravak ljudi, što nisu činili, jer su im meta bili isključivo objekti našeg radarskog sistema“, kaže Trifković, dodavši da je tada na čelu Ratnog vazduhoplovstva i PVO bivše JNA bio i hrvatski general Anton Tus, koji je imao sve podatke o lokacijama srpske vojske i njenim kapacitetima, što je sasvim sigurno prenio multinacionalnim snagama.
Nakon Jahorine, ističe on, uslijedilo je bombardovanje Pala, Jahorinskog potoka, Lukavice…
„Međutim, ono što se dešavalo nakon okončanja bombardovanja, takođe je poražavajuće i pogibeljno djelovalo na naše ljude. Naime, vjerovatno zbog elementarnog neznanja, pojedinci odlaze na mjesta pogođena bombama sa osiromašenim uranijumom i sakupljaju željezo, aluminijum i druge metale sa željom da ih prodaju kao sekundarnu sirovinu. Pri tome, bivaju direktno izloženi radijaciji koja ostavlja trajne posljedice po njihovo zdravlje, ali i živote. Lično sam intervenisao kod lokalne policije da spriječi takvo ponašanje i ukaže ljudima na opasnosti po njihovo zdravlje, tim prije jer sam se i sam uvjerio kakva je razorna moć tih kumulativnih bombi koje su sadržavale penetratore sa osiromašenim uranijumom, a znao sam i za naknadno opasno dejstvo“, kaže Trifković.
On se s tugom prisjeća čovjeka koji je vozio punu prikolicu tog materijala, a s kojim je bilo i njegovo dijete.
„Nažalost, to dijete je kasnije umrlo od posljedica izazvanih ubitačnim dejstvom osiromašenog uranijuma. Od zračenja tih smrtonosnih takozvanih alfa-čestica pomrli su mnogi naši sugrađani, a veliki broj njih trajno je obolio. I ovaj put se sa velikom tugom sjećam i odajem poštu petorici naših mladića iz okoline Pala, koji su direktno pogođeni projektilom NATO aviona i koji su poginuli na našem objektu na Ravnoj planini“, naglasio je Trifković u izjavi za Srnu.
(www.palelive.com / Srna)
