Prvi Ustav Srpske omogućio opstanak Srba u BiH

Ekspert za ustavno pravo Radomir Lukić izjavio je Srni, povodom 30 godina od donošenja prvog i do sada jedinog Ustava Srpske, da je ovaj najviši pravni akt opravdao postojanje činjenicom da su Srbi ostali u BiH i da su tu zasnovali svoju državno-pravnu jedinicu.

„Osnovna rješenja Ustava su preživjela provjeru vremena, mada je u velikoj mjeri poslije toga unakažen odl ukama Ustavnog suda BiH i visokog predstavnika, ali ne u onoj mjeri koja bi dopustila da se konstatuje da je on izgubio svoj prvobitni lik i smisao“, istakao je Lukić, koji je i jedan od autora najvišeg pravnog akta Republike Srpske.

Prema njegovim riječima, čak i poslije dejtonskog Ustava ovaj prvi ustav Srpske ostao je u najvećem dijelu na svojoj pravnoj snazi, tek sa neznatnim izmjenama koje je zahtijevalo potpisivanje Dejtonskog sporazuma.

Lukić je istakao da taj Ustav i danas u najvećoj mjeri služi svojoj svrsi, a to je očuvanje državno-pravnog identiteta i kontinuiteta Republike Srpske.

„Ustav Republike Srpske u to vrijeme je nastao kao pokušaj da srpski narod iz BiH ostane u Jugoslaviji, jer smo smatrali da niko nema pravo da ga iz Jugoslavije nasilno i protivno njegovoj volji izvuče. Smatrali smo da je demokratskije da mi biramo svoju budućnost, nego da nam se nameće takozvanom teritorijalnom pripadnošću“, naveo je univerzitetski profesor.

Zbog toga je, napominje Lukić, prvi Ustav predviđao dvije stvari – prvu da je Republika srpskog naroda BiH, kako se tada zvala, sastavni dio SR Jugoslavije i drugo da ona može stupati sa državno-pravnim cjelinama drugih konstitutivnih naroda u BiH pod ravnopravnim okolnostima.

Taj ustav doživeo je neke svoje neopravdane modifikacije koje se ogledaju prvenstveno u smanjenju nadležnosti koje Republika Srpska ima, koje su protivne inicijalnim odredbama Dejtonskog mirovnog sporazuma.

„Ne treba zaboraviti da je od takvih promena došlo pretnjom upotrebe sile i pretnjom nezakonitog i protivpravnog uskraćivanja celog niza građanskih ekonomskih i političkih prava onima koji ne bi poslušali odluke visokog predstavnika i Saveta za implementaciju mira“, rekao je Lukić.

U svakom slučaju, ocijenio je on, ovaj ustav zaista jeste jedna svijetla tačka u srpskoj borbi za vlastiti identitet, za vlastita politička prava i za ravnopravnost u BiH.

„To je političko-istorijski gledajući i pravno gledajući jedan od najvažnijih događaja i dokumenata srpskog naroda na područjima zapadno od Drine. On je omogućio, zajedno sa našim naporima da ostanemo tu gdje jesmo, da ne budemo grubo proterani i isterani kao protivnici neke istorijske BiH, kao što je to učinjeno sa našom braćom u Hrvatskoj“, konstatovao je jedan od autora prvog Ustava Republike Srpske.

U ponedjeljak, 28. februara, navršiće se 30 godina od donošenja prvog Ustava Republike Srpske, jednog od najvažnijih konstitutivnih akata, koji su bili osnov za njeno stvaranje.

(www.palelive.com / Srna)