Огласи
FOČA – Suša, ali najviše ljudi svojim nerazumnim branjem, motivisanim brzom zaradom, učinili su da je borovnica skoro istrijebljena u fočanskom kraju.
Dokaz je i činjenica da je sezona branja borovnica gotovo završena, te da se, umjesto do oktobra, branje borovnice završava prvih dana avgusta!?Nakon tradicionalnog, petog po redu Sajma borovnice u Foči, berači ove ljekovite biljke, koja najbolje uspijeva na visovima Zelengore, Maglića, LJubišnje i Volujaka, konstatuju da je njena sezona potpuno skraćena.
Branje borovnica u posljednjih petnaestak godina mnogima je jedini prihod za izdržavanje porodica, i stari berači krivicu za ovaj, kako ga nazivaju „bio – genocid“ prebacuju na „novokoponovane berače“, opremljene specijalnim metalnim grabuljama koje trgaju i plod i biljku.
„Borovnicu uništavaju gvozdeni zubi i brza zarada. Namnožilo se mnogo divljih otkupljivača, koji otkupljuju i prebranu i neprebranu borovnicu“, objašnjava Krstoje Radović (65), koji sa suprugom ima višedecenijski staž u branju borovnice.
On smatra da je posljednji čas da nadležni u Republici Srpskoj, fočanskoj opštini, ali i u Nacionalnom parku „Sutjeska“, na čijim terenima najviše raste borovnica, zaštite ovo divlje i ljekovito voće.
Među onima čija porodica godinama živi od branja i prodaje borovnica je i Đorđo Krunić, koji je, kako kaže, izliječio srčanu manu tragajući za borvnicom po okolnim planinama.
„Cijena pažljivo prebrane borovnice ove godine je osam maraka, a neprebrane, gdje ima i nezrelog ploda i lišća – četiri, do četiri i po marke. Naravno, mnogima je lakše da prodaju sve i svašta,a otkupljivači taj otpad primaju, što uništava borovnicu“, ističe Đorđo.
Za branje desetak kilograma borovnice nekada su trebala tri sata, a sada se ta količinu ne može naći ni za čitav dan.
U posljednje vrijeme berači iz Foče u potrazi za borovnoicom obilaze i planinske visove Treskavice i Jahorine, prelazeći automobilom i pješice dnevno na desetine kilometara.
U Republici Srpskoj, zvanično, registrovano je devet preduzeća – otkupljivača borovnice.
Ilija Ćosović, koji u okviru porodičnog biznisa „Eko produkt“ prodaje plod borovnice, te njene sokove i džemove, priznaje da se situacija u vezi sa borovnicom i njenim istrebljenjem može okarakterisati kao „minut do dvanaest“.
On ne bi imao bišta protiv da se, i po cijenu visokih kazni, uvede red u branje, ne samo borovnice, nego i gljiva i ostalih darova prirode.
foča i okolne planine bile su staništa sa najvećim količinama vrganja i rujnice, a i one su, posljednjih desetak godina praktično istrijebljene.
„Zbog odsustva bilo kakve kontrole, na našim planinama se više ne može naći biljka lincura, čija je ljekovitost korjena poznata u narodu“, upozorava Ćosović.
U Nacionalnom parku „Sutjeska“, koji gazduje ogromnim prostranstvima bogatim ljekovitim biljem, kažu da zbog teške ekonomske situacije do sada nisu preduzimali mjere zabrane branja.
„Iduće godine ćemo strogo primijeniti zakon, kada je riječ o branju gljiva i ljekovitog bilja u našem parku, jer su pojedine vrste, očigledno, veoma ugrožene“ – kaže Zoran Čančar, direktor Nacionalnog parka „Sutjeska“.
(www.palelive.com / Srna)
