Огласи
FOČA – Nomokanon ili Zakonopravilo Svetog Save jedan je od temelja srpskog identiteta, a sarajevski prepis ovog zbornika crkvenih i svjetovnih propisa, koji se vijekovima čuva u Staroj crkvi na Baščaršiji, svjedoči da je svetosavlje suštinski dio identiteta BiH, rečeno je u Foči na promociji fototipije ove dragocjene knjige.
Naglašeno je da je Sveti Sava, koristeći vizantijsko crkveno pravo, ali poznajući odlično i narodni život, 1219. godine sastavio Zakonopravilo, kojim je regulisao život crkve, države i naroda, a da je sarajevski prepis nastao u 14. vijeku.
Načelnik opštine Foča Radisav Mašić rekao je na sinoćnjoj promociji da je na osnovu Zakonopravila, koje je napisano 130 godina prije Dušanovog zakonika, Srpska pravoslavna crkva dobila autokefalnost.
„Rusi su ga nazivali `krmčija`, što znači kormilo kojim se upravlja brodom, odnosno Crkvom“, istakao je Mašić.
On je dodao da je Sveti Sava napisao Zakonopravilo ćiriličnim pismom na staroslovenskom crkvenom jeziku, od kada se ovo pismo i jezik, umjesto grčkog, koriste na ikonama svetitelja.
Dekan Bogoslovskog fakulteta u Foči Darko Đogo istakao je da je Sveti Sava izvukao suštinu iz vizantijskog crkvenog prava, te da je poznajući odlično narodne prilike, unoseći ga u Zakonopravilo, narodni duh dodatno hristijanizovao i saobrazio crkvenim shvatanjima.
„Dosta je uticao na ono što danas nazivamo narodnim običajima“, rekao je Đogo.
Prema njegovim riječima, tvrdnja da je običaj stariji od crkve principijelno nije tačna, jer običaji kojih je bilo sigurno i u drevna vremena svoj smisao dobili su tek kada je Crkva uspjela da se izbori za samobitnost i identitet srpskog naroda.
„Mi smo jedno od mnogih plemena koja su pretrčala ovim prostorima, ali smo opstali zahvaljujući tome što imamo taj identitet u koji se snažno ugradio Sveti Sava kroz Zakonopravilo, ali i kroz čitav niz drugih književnih spomenika“, rekao je Đogo.
On je naglasio da je za razliku od Dušanovog zakonika, koji je postojao koliko i srednjovjekovna srpska država, Nomokanon sve do početka 19. vijeka bio opšti pravni okvir u kojem je Srpska crkva živjela i po kome je nastojala da pouči narod.
Na promociji je citirano nekoliko članova iz Zakonopravila, poput onog koje ne dozvoljava da dva brata mogu da se ožene dvjema sestrama ili pravilo koje propisuje da se brak može zasnovati tek nakon šestog koljena srodstva.
U jednom od propisa se navodi: „Da ne prenoći plata tvog nadničara kod tebe do jutra, niti da lišiš plate siromaha. Istog dana da daš platu njegovu prije zalaska Sunca, jer je siromah i on se nada, biće ti grijeh ako to ne uradiš“.
Zanimljiva je i zabrana uzimanja kamate: „Kamata je nedostojna našeg hrišćanskog života, naređujemo da niko, nipošto i ni u kom slučaju ne uzima kamatu“.
Propis o nadoknadi štete za povredu određuje: „Ako neko ošteti tijelo čovjeka, biće osuđen da nadoknadi troškove liječenja i izgubljeni posao, a ne za deformaciju tijela, jer se slobodno tijelo ne može procijeniti i nema cijene po kojoj bi se moglo platiti“.
Fototipiju sarajevskog prepisa Zakonopravila objavila je Izdavačka kuća Mitropolije dabrobosanske „Dabar“, a priredili su je profesor doktor Stanka Stjepanović i jeromonah Serafim Gligić.
Sljedeći zadatak izdavača je da Zakonopravilo prevedu sa staroslovenskog na savremeni srpski jezik.
(www.palelive.com / Srna)
