Mozak predstavlja najkompleksniju anatomsko-fiziološku strukturu jedinke. Kod čovjeka mozak je dostigao najviši stepen filogenetskog razvoja, što nas upravo čini najrazvijenijim i najkompleksnijim poznatim bićima. U odnosu na druge srodne životinjske vrste, ljudski mozak ima najoptimalniji odnos veličine i broja nervnih ćelija – neurona, što omogućava da relativno manja moždana struktura bude izgrađena od velikog broja neurona. Istraživanja pokazuju da se u ljudskom mozgu nalazi od 85 do 100 milijardi neurona.
Ovaj broj ćelija izgrađuje velike i kompleksne neuralne mreže koje su osnova, kako jednostavnih bioloških funkcija, tako i složenih psihičkih procesa koji razlikuju ljude od drugih živih bića. Da bi se ilustrovala fenomenološka suština bitnosti mozga, dovoljno je napomenuti da, iako mozak čini samo dva odsto tjelesne mase, za njegovo funkcionisanje se utroši čak jedna četvrtina ukupne energije koju čovjek dnevno unese u organizam.
Tokom života zdravlju mozga pojedinca prijete razni riziko faktori. Neki od tih faktora mogu biti potencijali za određene genetski uslovljene bolesti, kao što su Alchajmerova ili Parkinsonova bolest, shizofrenija, depresija itd. Takođe, rizici mogu biti i određene traume, stečene bolesti, nezdravi stilovi života i sl. Danas se često navodi da razvoj društvenog svijeta dovodi do pojave novih rizika po zdravlje čovjeka. Najčešće se navodi intenziviranje već postojećih ili javljanje novih vidova zavisnosti, kao što je npr. „zavisnost od ekrana“.
„Zdravlje mozga“ je podjednako bitno kao i fizičko zdravlje te ova dva aspekta predstavljaju samo različite strane iste medalje. Otklanjanje rizika, kao npr. prestanak pušenja, smanjenje vremena koje pojedinac provodi na društvenim mrežama, početak uzimanja medikamenata i slično, prvi je i nužan korak, ali ne i jedino što je potrebno preduzeti. Pojedinac radom na sebi i svom zdravlju povećava vjerovatnoću za vođenje zdravog i ispunjenog života.
Često se vježbanje opisuje kao „hrana za mozak“. I fizičko i mentalno vježbanje doprinosi očuvanju zdravlja mozga, ali i daljem razvitku moždanih struktura: dok fizička vježba oslobađa tijelo toksina i obogaćuje mozak novoproizvedenim hormonima, kognitivne, tj. mentalne vježbe pomažu izgradnji novih veza među neuronima, ali i reorganizaciji i razvijanju moždanih struktura.
Predavanja i radionice u Banjaluci
S ciljem da se široj javnosti, prije svega mladima, skrene pažnja na bitnost mozga i očuvanje njegovog zdravlja, saradnici Laboratorije za eksperimentalnu psihologiju, Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci i ove godine organizuju „Sedmicu mozga“.
Sedmica mozga obilježava se u Banjaluci od 2019. godine i dio je globalne kampanje Fondacije DANA. Ove godine obilježava se, od 14. do 20. marta, i planirano je da se održe svakodnevna predavanja i radionice za studente, učenike srednjih i osnovnih škola, ali i sve zainteresovane pojedince, na Filozofskom fakultetu UNIBL i u Domu omladine Banjaluka.
Ostale tekstove iz psihologije, koji su nastali u saradnji Labaratorije za eksperimentalnu psihologiju i Nezavisnih novina, možete naći na sajtu Laboratorije.
(www.palelive.com / Nezavisne novine – Nemanja Vračar / Foto: NN – Unsplash)