Огласи
„Filmoteka“ posvećena vesternu kao žanru u filmskoj umjetnosti, koju Kinoteka Republike Srpske organizuje od 27. do 29. Septembra na Palama biće u znaku najpoznatijih reditelja i filmova ovog žanra.
Publika će, takođe, imati priliku da vidi i tematsku izložbu filmskih plakata iz bogatog kinotečkog fundusa prateće filmske građe, koja je za ovu priliku postavljena u Galeriji „G 3“, gdje će biti održan trodnevni program „Filmoteke“. Ulaz za publiku je slobodan.
Program počinje u utorak, 27. septembra u 19:00 časova projekcijom jednog od najboljih vesterna slavnog Džona Forda „Moja draga Klementina“ iz 1946. godine. Film se temelji na događajima u vezi sa obračunom kod O.K. Korala, odnosno na biografskoj knjizi Stjuarta Lejka posvećenoj legendarnom šerifu Vajatu Erpu, koja je mnoge detalje iz njegovog života „začinila“ fikcijom. Scenario „Moje drage Klementine“ je u tome išao i dalje, pa likovi i zaplet imaju malo dodirnih tačaka sa istorijskim činjenicama. U filmu igraju Henri Fonda (Vajat Erp), Viktor Mature i Valter Brenan.
Sljedeće večeri na programu je još jedan od klasika vesterna – „Tačno u podne“ Freda Zinemana iz 1952. godine, film koji se svrstava među najuticajnije filmove svih vremena. Oživio je karijeru holivudske legende Garija Kupera, koji je u njemu dao jednu od svojih najupečatljivijih uloga, i svijetu predstavio novu zvijezdu, buduću princezu od Monaka Grejs Keli. Imao je velikog uspjeha i kod publike i kod kritike, nominovan za Oskara u sedam kategorija a osvojio četiri (za najbolju mušku ulogu, montažu, muziku i originalnu pjesmu).
U četvrtak, 29. septembra na programu je italijanski vestern Serđa Leona „Dobar, loš zao“ (kod nas poznat i po prevodu „Dobar, ružan, rđav“) iz 1966. godine, sa Klint Istvudom, Ilajom Volakom i Li Van Klifom u glavnim ulogama. Muziku za film, koja se smatra jednom od najoriginalnijih filmskih muzika u istoriji, komponovao je čuveni Enio Morikone.
Vestern žanru pripada posebno mjesto u istoriji filmske umjetnosti, a ovaj žanr prisutan je i u drugim umjetnostima (književnost, radio, televizija, strip i dr).
Najpoznatiji vestern filmovi nastali su u američkoj produkciji četrdesetih i pedesetih godina prošlog vijeka. Tematski, ovi filmovi uglavnom govore o događajima koji se dešavaju u drugoj polovini 19. vijeka na zapadu SAD (poznat kao američki Stari ili Divlji zapad), ali i u Kanadi i Meksiku.
Vestern četrdesetih i pedesetih godina naglašavaju vrijednosti časti i požrtvovanosti, dok su oni nastali šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog vijeka često obojeni pesimističkim tonovima, glorifikujući buntovnog junaka i naglašavajući cinizam, brutalnost i nepravednost američkog zapada.
Vestern često prikazuje sukob primitivnog i zastarjelog načina života i moderne tehnologije ili društvenih promjena. U filmovima se često prikazuje osvajanje divljine i podređivanje prirode u ime civlizacije, te osvajanje teritorijalnih prava od originalnih stanovnka tog područja. Vestern opisuje društvo organizovano oko kodeksa časti, a ne zakona. Popularna percepcija vesterna je priča koja se vrti oko života polunomadskog lutalice, obično kauboja ili revolveraša.
Zlatno doba američkog vesterna određuje rad dvojice reditelja: Džona Forda i Hauvarda Hoksa, a najpoznatiji glumac ovog žanra je Džon Vejn.
Tokom šezdesetih i sedamdesetih godina 20. vijeka u Italiji se razvija tzv. „špageti vestern“ ili „italo vestern“ (zajednička karakteristika filmova je: mali budžet, italijanski jezik, nepoznati glumci, snimanja u italijanskim studijima Činečita na Sardiniji i na lokacijama u Španiji).
Najpoznatiji reditelj je Serđo Leone (njegovi filmovi imaju parodijsku dimenziju). Glumci Čarls Bronson. Li Van Klif, Klint Istvud postali su slavni upravo zahvaljujući ovim filmovima, a i tada poznati glumci poput Klausa Kinskog, Henri Fonde i dr. nerijetko su snimali „špageti vesterne“.
Za Kinoteku Republike Srpske:
Jadranka Pandurević, urednik programa
(www.palelive.com)
