BIJELJINA – Posmrtni ostaci posljednjeg srpskog kralja Bosne Stjepana Tomaševića vraćeni su iz Splita u Jajce, u obnovljeni samostan Svetog Luke 14. septembra 1999. godine.
Stjepan Tomašević je 9. juna 1462. godine, uzdajući se u pomoć hrišćanske koalicije koju je organizovao papa Pije Drugi, otkazao danak turskom sultanu Mehmedu Drugom i priznao vrhovnu vlast ugarskog kralja Matije Prvog Korvina.
Tomaševiću su Turci odrubili glavu 25. maja 1463. godine, a bio je, prema zvaničnim titulama, posljednji kralj Bosne i posljednji despot Srbije.
NJegova vladavina u obje zemlje prekinuta je osmanskim osvajanjem, a njegovo pogubljenje smatra se uništenjem bosanske države i trenutkom pada Bosne pod osmansku vlast.
Pošto je izostala pomoć zapadnih hrišćanskih zemalja, Bosna je bila nepripremljena za odbranu kad su je 1463. godine napali Turci, koji su zarobili i pogubili kralja Stjepana i mnoge feudalce.
Tako je, nakon Srbije, pokorena i Bosna.
Stjepan Tomašević je 1459. godine oženio Jelenu Branković, dvanaestogodišnju kćerku srpskog despota Lazara i vizantijske princeze Jelene, koja je, nakon muževe smrti, ostala vladar Srbije.
Tim brakom bosanski kralj Stjepan Tomašević dobio je pravo na srpsku despotovinu.
Velika osmanlijska vojska pod vođstvom Mehmeda Drugog okupila se u proljeće 1463. godine u Adrijanopolju /Jedrenu/ i krenula na Bosnu.
Kralj je otišao iz kraljevskog grada Bobovca i sklonio se u Jajce, a onda u utvrđeni grad Ključ na Sani.
Tu se Mehmed-paša u pisanoj formi i pod zakletvom obavezao da će mu poštedjeti život i pustiti Stjepana i njegovu porodicu da slobodno idu gdje hoće ako preda grad.
Kad se nakon pregovora predao, Stjepan Tomašević je zarobljen i odveden sultanu Mehmedu u Jajce, koji ga je natjerao da potpiše naredbu svim komandantima da predaju gradove Turcima.
Ujedno je sultan Mehmed-pašinu zakletvu proglasio nevažećom i u svom taboru pred Jajcem 25. maja pogubio posljednjeg bosanskog kralja, njegovog strica Radivoja i mnogo vlastele.
Istorija bilježi i svjedočanstvo o pogubljenju, koje je ostavio turski janjičar srpskog porijekla:
„Kad su kraljeve sluge koje su bile u tvrđavi vidjele da im je gospodar zarobljen, predale su se. Sultan je zauzeo tvrđavu i zapovijedio da se kralj i njegova pratnja pogube. Zatim je zauzeo svu njegovu zemlju.“
(www.palelive.com / Srna / Foto: Fb)