Огласи
Kinoteka Republike Srpske premijerno će sutra prikazati dokumentarni film „Pečat braće LJubavića“ povodom 500 godina od osnivanja goraždanske štamparije.
Film je snimljen u zajedničkoj produkciji Kinoteke Republike Srpske i Radio-televizije Republike Srpske.
U saopštenju Kinoteke navodi se da 50 godina poslije genijalnog Gutenbergovog pronalaska, srpske štamparije započinju da umnožavaju knjige iz biblijske književnosti.
„Najpopularnije, starozavjetne knjige – psaltire i novozavjetne – jevanđelja, služabnike i molitvenike, umnožavane su u gotovo svim srpskim srednjovjekovnim štamparijama, od Cetinjske 1493. godine, preko štamparije Božidara Vukovića u Veneciji 1519. godine, štamparije Božidara Goraždanina 1519. godine, Rujanske štamparije 1536. godina, Gračaničke 1539. godine, Mileševske 1544. i 1557. godine, Beogradske 1552. godine, do Mrkšine štamparije 1552. godine“, navodi se u saopštenju Kinoteke Srpske.
Štamparija Božidara Goraždanina i sinova predstavlja najstariju i prvu instituciju kulture u Hercegovini.
Prva štamparija na južnoslovenskim prostorima osnovana je 1493. godine na Cetinju. Osnovao ju je Đurađ Crnojević, posljednji gospodar Crne Gore. Radila je kratko vrijeme zbog nastalih političkih prilika.
U toj štampariji štampana je prva knjiga na slovenskom jugu Oktoih
/Osmoglasnik/ 1493. i 1494. godine.
Tridesetak godina poslije otvaranja štamparije na Obodu, proradila je štamparija u Goraždu. Štampariju je osnovao Božidar LJubavić Goraždanin, koji se, najvjerovatnije, krajem druge decenije 16. vijeka starao o manastiru pri Hramu Svetog velikomučenika Georgija u Donjoj Sopotnici kod Goražda.
Sam hram je pripadao pod nadležnost Mileševske eparhije. On je početkom 1519, a moguće i 1518. godine, poslao u Veneciju svoje sinove jeromonaha Teodora iz Mileševe i brata mu prezvitera Đurđa da izuče štamparski nauk.
Iz predgovora Služabniku, prve knjige te štamparije koja je završena 1519. godine, zna se samo toliko da su braća LJubavići tamo otišli prema nalogu Božidara Goraždanina, ali se ne može zaključiti kada su otišli i gdje su izučili štamparsku vještinu.
Đurađ LJubavić umro je tokom rada u Veneciji 2. marta 1519. godine i započeti posao morao je da završi jeromonah Teodor.
U ime prezvitera Đurađa, njegov brat Teodor sačinio je pogovorno Moljenije u Služabniku.
Moljenije Teodora LJubavića je, prema profesoru Đorđu Trifunoviću, prvo štampano umjetničko djelo kod Srba koje vraća život srpskoj srednjovjekovnoj književnosti, navodi se u saopštenju.
Prema mišljenju Dejana Medakovića /Grafika srpskih štampanih knjiga 15-17. vijeka, Beograd 1958/, knjige iz Goraždanske štamparije spadaju u najbolja ostvarenja srpske stare štampe.
Štamparija Božidara Goraždanina prenesena je iz Goražda u Trgovište, u Vlašku. U Trgovištu je Dimitrije LJubavić, Goraždaninovunuk, štampao Molitvenik 1545. godine.
O svemu ovom biće riječi u filmu „Pečat braće LJubavića“. Projekcija će biti održana u Kulturnom centru Pale od 20.00 časova. Ulaz je slobodan.
(www.palelive.com / Srna)
