Огласи
Isti program biće održan i u četvrtak, 15. decembra u Centru za Omladinu i sport „Pogled“ u Han Pijesku, takođe u 18.00 časova. Ulaz za publiku je slobodan.
Ovaj program biće posvećen stogodišnjici srpskog igranog filma, a gost „Filmoteke“ biće Aleksandar Saša Erdeljanović, upravnik Arhiva Jugoslovenske kinoteke, koji će, uz inserte iz prvog srpskog igranog filma „Karađorđe“ ili „Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa“, u uvodnom izlaganju dati kratak pregled istorije srpskog igranog filma od 1911. do 2011. godine.
Da podsjetimo, prvi srpski igrani film „Karađorđe“ snimljen je u ljeto 1911. godine, a prva projekcija bila je u beogradskom Grand bioskopu hotela „Pariz“ na Terazijama 23. oktobra iste godine, da bi, sto godina poslije, 30. novembra ove godine, Jugoslovenska kinoteka svečano obilježila ovaj značajan datum srpske kinematografije projekcijom digitalno restaurisane kopije „Karađorđa“.
Film „Karađorđe“ čiča Ilije Stanojevića, u produkciji prvog srpskog producenta Svetozara Botorića, smatrao se izgubljenim još od 1929. godine, da bi ga u Austrijskom filmskom arhivu 2003. godine pronašao upravo Aleksandar Erdeljanović, koji je svakako najkompetentniji da predstavi ovo značajno otkriće srpske kinematografije, koje će u mnogome promijeniti dotadašnju istoriju srpskog filma.
U drugom dijelu programa biće prikazan igrani film Aleksandra Saše Petrovića „Skupljači perja“, koji se u istoriji srpske i jugoslovenske kinematografije svrstava među najznačajnija filmska ostvarenja tzv. „crnog talasa“, a 1983. godine kritika ga je proglasila najboljim filmom svih vremena tadašnje jugoslovenske kinematografije.
Film je snimljen 1967. godine, u produkciji „Avala filma“, a iste godine postigao je i međunarodnu slavu, osvojivši gran pri žirija Filmskog festivala u Kanu, te Nagradu Međunarodnog udruženja filmskih kritičara FIPRESCI, da bi 1968. godine bio nominovan i za Oskara. Aleksandar Petrović biće proglašen za jednog od najtalentovanijih i najvještijih evropskih reditelja šezdesetih godina prošlog vijeka. „Skupljači perja“ će u istoriji srpske i jugoslovenske kinematografije ostati zabilježeni i kao prvi igrani film nagrađen na međunarodnom festivalu.
Protagonisti ove metaforične socijalne drame o životu Roma, „skupljača perja“ na sjeveru Vojvodine, su izvanredni Bekim Fehmiu, Bata Živojinović, Gordana Jovanović , Olivera Vučo , Mija Aleksić i drugi, a Petrović je sve uloge, osim vodećih, povjerio naturščicima , što filmu daje posebnu autentičnost i dokumentarnost. Čak se i glavna glumica Gordana Jovanović prvi put pojavila u „Skupljačima perja“ .
Ovaj film ostaće zapamćen ne samo po vrsnom scenariju i režiji Aleksandra Petrovića, brojnim domaćim i međunarodnim nagradama, izuzetnim glumačkim ostvarenjima, nego i po izvanrednoj fotografiji Tomislava Pintera, kao i muzici koju je birao sam Saša Petrović, uz čuvenu interpretaciju Olivere Katarine (Vučo).
Aleksandar Saša Petrović je rođen 1924. godine u Parizu, gdje je i umro 1994. godine. Studirao je filmsku režiju na Akademiji za prestižne scenske umjetnosti (FAMU) u Pragu od 1947. do 1948. godine, a diplomirao je istoriju umjetnosti 1955. godine u Beogradu. Od 1948. godine učestvovao je u raznim filmskim projektima, u početku asistirajući drugim rediteljima i snimajući, usput, dokumentarce. Od njegovih ranih kratkometražnih filmova veoma zapaženi su bili dokumentarci „Let nad močvarom“ (1956), „Petar Dobrović“ (1958), „Putevi“ (1959) i „Sabori“ (1963).
Nakon igranih filmova „Dvoje“ (1961) i „Dani“ (1963) uspješno režira ratnu dramu „Tri“ (1965), film koji je 1966. godine nominovan za Oskara.
Bio je jedan od osnivača tzv. Novog jugoslovenskog filmskog pravca i pripadao je crnom talasu jugoslovenskog filma sedamdesetih godina prošlog vijeka zbog čega je bio meta ideoloških napada tadašnjeg režima. Aleksandar Petrović je bio reditelj, pisac, producent, kompozitor, pedagog i filmski pregalac. Bio je stvaralac koji je smjelošću u tretiranju osetljivih tema i originalnim ostvarenjima proslavio srpski film u svijetu. Kao profesor dramske umjetnosti u Beogradu, napisao je nekoliko knjiga o filmu i filmskoj teoriji.
Pored navedenih, režirao je i filmove: „Jedini izlaz“ (1956), „Biće skoro propast sveta“ (1968), „Maestro i Margarita“ (1972), „Grupni portret s damom“ (1977), „Seobe“ (1994).
Jadranka Pandurević, urednik programa.
(www.palelive.com)
