Proglašenjem Spomenika prirode „Pećina Mokranjska Miljacka“ i Zaštićenog staništa „Gostilj“, Republika Srpska ukupno ima 31 zaštićeno područje čija se površina prostire na 53.343 hektara ili 2,17 odsto ukupne teritorije Srpske.
Ministar za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Srebrenka Golić rekla je Srni da je Vlada krajem decembra stavila pod zaštitu dva pomenuta područja s ciljem očuvanja ovog prirodnog nasljeđa.
„Spomenik prirode `Pećina Mokranjska Miljacka` prostire se na području opštine Pale u ukupnoj površini od 190 hektara, a upravljanje se povjerava Javnom preduzeću `Šume Republike Srpske`, odnosno Šumskom gazdinstvu `Jahorina` Pale“, rekla je Golićeva.
Ovaj spomenik prirode, navela je Golićeva, stavlja se pod zaštitu radi očuvanja reprezentativnih geomorfoloških, geoloških i hidrogeoloških obilježja.
„Pećinski sistem na izvoru Mokranjske Miljacke je razgranat, podzemni oblik karstnog reljefa, sa ukupnom dužinom kanala od oko sedam kilometara, koja je stavljaju na drugo mjesto od svih istraživanih pećina u Republici Srpskoj“, navela je Golićeva.
Pećina je hidrološki aktivna, a podzemni vodeni tok ističe na ulazu u pećinu formirajući površinski tok – Mokranjsku Miljacku.
Na ovom lokalitetu pronađena su dva paleontološka nalaza, lobanja pećinskog medvjeda i lobanja dabra, a od pećinske faune značajno je otkriće nove vrste pauka – pećinskog pauka kosca.
Golićeva je navela da se Zaštićeno stanište „Gostilj“ prostire na području grada Doboja u ukupnoj površini od oko 132 hektara, a osnovna vrijednost mu je trava iva.
Inicijativu za proglašenje Gostilja zaštićenim područjem, grad Doboj je resornom ministarstvu dostavio u avgustu 2019. godine, zbog činjenice da je branje trave ive na Ozrenu uvršteno na Uneskovu listu nematerijalne kulturne baštine, te da i Unesko preporučuje zaštitu staništa trave ive na Gostilju zbog vjekovne prakse njenog branja.
U inicijativi je navedeno da se na lokalitetu Gostilj povremeno okuplja više hiljada ljudi, te da je potrebno utvrđivanje mjera zaštite kroz uspostavljanje zaštićenog područja, čime bi se stanište očuvalo.
„Iako nije rijetka na našim prostorima na tom mjestu iva ima poseban značaj. Ovaj prostor jedinstvenim čini i vjerovanje da iva, ubrana na Gostilju na praznik Usjekovanja glave Svetog Jovana Krstitelja, 11. septembra, ima čudotvorne moći“, navela je Golićeva.
Prema njenim riječima, vjekovna tradicija njenog branja na Gostilju, u Doboju i Republici Srpskoj je donijela upis na Uneskovu listu nematerijalne kulturne baštine.
Golićeva je podsjetila da je trava iva proglašena zaštićenom vrstom na nivou EU.
„Pored trave ive, florističkim istraživanjima je utvrđeno da je područje Gostilja bogato biljnim vrstama, a da su neke od njih rijetke i značajne vrste“, dodala je Golićeva.
(www.palelive.com / Srna)