Огласи
ZVORNIK – U zvorničkom Domu omladine večeras su iz bogate kolekcije Arhiva Jugoslovenske kinoteke – Nacionalni filmski arhiv Srbije prikazani „Dokumentarni filmovi o BiH od 1910. do 1949. godine“ pod nazivom „Veče laureata“ – Jugoslovenska kinoteka, u okviru Međunarodnog filmskog festivala „Prvi kadar“.
Upravnik Arhiva Jugoslovenske kinoteke Aleksandar Erdeljanović rekao je Srni da je pripremljen interesantan program filmova, praktično od prvih sačuvanih snimaka negdje od 1910. godine pa do početka Drugog svjetskog rata.
„Program traje 90 minuta. Trudili smo se da prikažemo cijele i dijelove nekih filmova kako bi zvornička publika pogledala što više materijala iz različitih dijelova Republike Srpske, odnosno BiH“, rekao je Erdeljanović.
On je naglasio da su filmovi favorizovani po istorijskom značenju, među kojima se nalazi i skoro pronađeni film o posjeti austrougarskog cara Franje Josifa Sarajevu negdje oko 1910. godine.
„Tu se nalazi i vrijedan filmski materijal francuske filmske kuće ‘Paten’ u kojem se vidi kako je Sarajevo izgledalo u vremenu pred balkanske ratove“, rekao je Erdeljanović.
On je dodao da je prikazan istorijski neizmjerno značajan materijal koji je snimio Anton Valić 28. juna 1914. godine, kada je nadvojvoda Franc Ferdinad sa suprgom Sofijom došao pred gradsku vijećnicu u Sarajevu.
„Malo zatim na njih je atentat izvršio pripadnik `Mlade Bosne` Gavrilo Princip, što će biti iskorišeno za početak Prvog svjetskog rata, jer su Srbi nepravedno optuženi za izazivanje rata“, rekao je Erdeljanović i dodao da je atentat „mladobosanaca“ iskorišćen da se napadne Srbija, šo je bilo planirano godinama unaprijed.
Erdeljanović je rekao da je prikazan vjerovatno i najstariji film o Banjaluci, snimljen 1922. ili 1923. godine, kao i o nekim drugim mjestima.
Prema njegovim riječima, zanimljiv je filmski materijal filmske kuće „Paten“ snimljen 1927. ili 1928. godine na kome se nalaze materijali jugoslovenskih krajolika, koji su bojeni, ne u klasičnim bojama nego specijalno putem kalupa, kako je tada rađeno u periodu nijemog filma, što vrlo lijepo i zanimljivo djeluje.
„Vrlo zanimljiv je filmski materijal njemačke dokumentarne proizvodnje koji je nastao trdesetih godina prošlog vijeka u Kraljevini Jugoslaviji, a jedan od najzanimljivijih je i splavarenje Drinom“, rekao je Erdeljanović.
On je naglasio da je snimljen i vrlo zanimljiv materijal o posjeti Željezari Zenica predsjednika Vlade Kraljevine Jugoslavije Milana Stojadinovića.
Erdeljanović je pojasnio da je Stojadinovićeva stranka Jugoslovenska radikalna zajednica imala i svoje filmsko odjeljenje koje je snimalo njegove političke nastupe, jer je bio vrlo moderan političar.
„Zvornička publika vidjela je i snimke pionira naše kinematografije Franje Ledića iz Dervente, koji je tridesetih godina dosta snimao oko Banjaluke, a imao je filmski studio u Beogradu“, rekao je Erdeljanović.
On je istakao da je prikazan i njegov film koji je djelimično sniman prije i početkom rata, u kojem se prepoznaju neki ljudi u ustaškim uniformama i dodao da je taj materijal kasnije korišćen u žurnalu „Slika i riječi“ Nezavisne Države Hrvatske.
Erdeljanović je istakao da je ogroman istorijski značaj Arhiva Jugslovenske kinoteke, jer posjeduje materijal svih dosadašnjih Jugoslavija, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, kao i iz ranijeg perioda.
„Mnogi od tih materijala su jedinstveni, postoji samo po jedan snimak izvjesnih mjesta prije Drugog svjetskog rata, dok su ti materijali u filmskom smislu vrlo značajni“, rekao je Erdeljanović.
Savjet 13. Međunarodnog filmskog festivala „Prvi kadar“ donio je odluku da se Plaketa „Lik kneza Pavla“ za doprinos u očuvanju filsmske građe i širenja filmske kulture dodijeli Jugoslovenskoj kinoteci iz Beograda, povodom obilježavanja 70 godina od osnivanja ove značajne filmske institucije.
Plaketu je sinoć u ime Jugoslovenske kinoteke primio Aleksandar Erdeljanović, a uručila je direktor i selektor Festivala Aleksandra Mitrić Štifanić.
Pokrovitelj Festivala je Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske, a ovu prestižnu manifestaciju podržalisu grad Zvornik, opštine Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo i Adiko banka.
Medijski pokrovitelji su Novinska agencija Republike Srpske – SRNA i RTRS.
(www.palelive.com / Srna)
