Огласи
Povodom obilježavanja „Dana evropske baštine u Republici Srpskoj“, Kinoteka Republike Srpske realizovaće dokumentarno-filmski program „Znaci trajanja“, koji na simboličan način svjedoči o viševjekovnom srpskom duhovnom i kulturnom naslijeđu na ovim prostorima,njegovoj neuništivosti i trajanju, i pored brojnih ratova, rušenja i razaranja.
Program će biti održan u Parohijskom domu u Palama, u ponedjeljak, 30. septembra, sa početkom u 19.00 časova. Ulaz za publiku je slobodan.
Biće prikazani arhivski snimci o proslavi 1600. godišnjice Milanskog edikta u Nišu 1913. godine, dokumentarni filmovi „Porušeni hramovi“ i „Manastir Svete Trojice“ – Vozuća Milovana Pandurevića i dokumentarni film „Život“ Dragana Elčića.
Kako se ove godine obilježava 17 vijekova od proglašenja Milanskog edikta, zakona o slobodi ispovijedanja i ravnopravnosti hrišćanske vjere, biće zanimljivo vidjeti kako je izgledala proslava 1600. godišnjice Milanskog edikta u Nišu, rodnom gradu cara Konstantina, koji je, zajedno sa vladarom Likinijem, 313. godine proglasio Milanski edikt, kojim je, osim slobode ispovijedanja hrišćanstva, istovremeno uspostavljena saradnja i dijalog između Crkve i države.
Svečanost u Nišu održana je od 28. do 30. decembra 1913. godine, u prisustvu najviših vjerskih i državnih zvanica Srbije tog vremena te brojnih gostiju iz drugih pravoslavnih zemalja. Riječ je o izuzetno vrijednom arhivskom materijalu koji je nedavno restaurisan u Jugoslovenskoj kinoteci, i prvi put javno prikazan u Beogradu juna ove godine. Zahvaljujući dugogodišnjoj saradnji Kinoteke Republike Srpske sa Jugoslovenskom kinotekom, dobijena je specijalna dozvola za prikazivanje ovog izuzetno vrijednog i rijetko viđenog filmskog materijala.
Dokumentarni film „Porušeni hramovi“ Milovana Pandurevića snimljen je 1993. godine i predstavlja svojevrstan inventar porušenih i devastiranih pravoslavnih hramova na području Zvorničko-tuzlanske eparhije na početku ratnih sukoba 1992. godine, kada su, samo na području ove eparhije, porušene 32 crkve, a 26 ih je znatno oštećeno. Većina hramova stradala je van ratnih dejstava, paljenjem ili miniranjem, oštećeno je i 20 parohijskih domova, a dva mjesna groblja su potpuno preorana. Po odobrenju Svetog arhijerejskog Sinoda Srpske pravoslavne crkve i uz blagoslovov patrijarha Pavla, film je snimljen u produkciji „Srna filma“ i „Zastava filma“.
Dokumentarni film „Manastir Svete Trojice“ u Vozući snimljen je takođe 1993. godine, a njegov nastavak „Nakon 12 godina“ snimljen je 2005, prije početka radova na obnovi i rekonstrukciji ovog svetog hrama, zadužbine kralja Dragutina iz 14. vijeka, koji je, tokom burnih istorijskih vremena i brojnih zavojevača, više puta rušen, paljen, pljačkan i uništavan, zajedno sa njegovim svetinjama.
Manastir Svete Trojice – Vozućica (opština Zavidovići) podignut je podno planine Ozren, u dolini rijeke Krivaje, na lijevoj obali donjeg toka i igrao je važnu ulogu u očuvanju pravoslavlja na ovom području, sve do etničkog čišćenja 1995. godine, kada je protjerano srpsko stanovništvo. Manastir, koji je još 1970. godine proglašen kulturnim dobrom prvog reda, ponovo je opustošen. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH proglasila je Manastir Vozuću nacionalnim spomenikom kulture, pa je nakon toga uslijedila i njegova obnova. Film je snimljen u produkciji „Srna filma“ i Kanala „S“ iz Pala, a nastavak filma 2005. godine realizovan je u koprodukciji „Srna filma“ i „Pro-Mag“ iz Bijeljine.
Na kraju programa biće prikazan dokumentarni film „Život“ Dragana Elčića. Snimljen kompleksu manastira Kovilj, nedaleko od Novog Sada, Elčićev film je autentična metafora o životu i njegovoj neuništivosti. Ispred manastirskog zdanja nalazi se hiljdugodišnji hrast koji je potpuno srastao sa kapelom Svete Petke iz 18. vijeka, u kojoj se obavlja sveta tajna krštenja po starom pravoslavnom običaju – pogružavanjem u vodu. U ovom, naizgled pustom ambijentu, kamera je zabilježila još jedno rođenje – na vrhu ogoljelog stabla, u gnijezdu koje su savile rode, buja novi život.
Film je osvojio „Zlatnog viteza“ na istoimenom međunarodnom festivalu u Moskvi 2000. godine, koji je održan u znaku obilježavanja dva milenijuma hrišćanstva. Producenti filma su „Srna film“ – Pale i „Zastava film“ – Beograd.
Obilježavanje „Dana evropske baštine u Republici Srpskoj“ započelo je 2008. godine, i od tada, već šestu godinu, manifestacija se održava pod pokroviteljstvom Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske, s ciljem podizanja svijesti o značaju i važnosti očuvanja kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa i raznovrsnosti kulturnih izraza.
„Dani evropske baštine“, kao zajednički program Savjeta Evrope i Evropske komisije, obilježavaju se tokom septembra mjeseca širom starog kontinenta od 1991. godine različitim manifestacijama koje imaju za cilj da najširu javnost upoznaju sa vrijednostima svake vrste nacionalnog naslijeđa, pri čemu je osnovna zamisao projekta međusobno zbližavanje stanovnika Evrope, kroz bolje razumijevanje sopstvenog kulturnog i prirodnog naslijeđa.
Za Kinoteku Repuvlike Srpske: Jadranka Pandurević, urednik programa.
(www.palelive.com)
